Οι προεδρικές εκλογές στις 19 Νοεμβρίου 2023 στην Αργεντινή, βρίσκουν την χώρα αντιμέτωπη με μια οικονομική και κοινωνική κρίση η οποία έχει βαθιές ρίζες. Μετά τα γεγονότα της τελευταίας αθέτησης πληρωμών και την απομείωση του χρέους στις αρχές του 2000, η πρώτη δεκαετία της νέας χιλιετίας βρήκε την Αργεντινή να προσπαθεί να βαδίσει σε ένα αρκετά ισορροπημένο δρόμο υπό την προεδρία του Νέστορα Κίρχνερ (2003-2007) και την πρώτη προεδρία της Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρχνερ (2007-2011). Η δεύτερη δεκαετία με τις προεδρίες των :Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρχνερ 2011-2015, Μαουρίσιο Μάκρι 2015- 2019, και Αλμπέρτο Φερνάντες 2019-2023 ομολογουμένως ήταν αποτυχημένες οδηγώντας την οικονομία της χώρας σε μεγάλη κρίση που βιώνει σήμερα.
Άκρως επιλεκτικά αναφέρω ορισμένα μακροοικονομικά στοιχεία που δείχνουν πλευρές αυτής της κρίσης. Ίσως στην πλουσιότερη χώρα της Λατινικής Αμερικής από άποψη πρώτων υλών (ειδικά λίθιο και χαλκό), ενέργειας (τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου στην περιοχή Vaca Muert), τεράστια παραγωγή αγροτικών προϊόντων, ειδικά σόγιας, κρέατος κτλ), το κατά κεφαλή προϊόν βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με το 1998, ενώ στην Χιλή έχει αυξηθεί κατά 60,0%, στην Ουρουγουάη κατά 55,0% και στη Βραζιλία κατά 30,0%. Ο πληθωρισμός έχει ανέλθει στο 140,0% ενώ αναμένεται αρνητική μεγέθυνση του ΑΕΠ περίπου -3,0%. Τα ακαθάριστα συναλλαγματικά αποθέματα ανέρχονται σε 46,2 δις δολάρια όταν το συνολικό εξωτερικό χρέος ανέρχεται σε 279,2 δις δολάρια, εκ των οποίων τα 197,5 δις είναι δημόσιο . Ο λόγος του ΔΧ/ΑΕΠ είναι 72,9%. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι θετικό , 1,0% . Οι ΑΞΕ αποτελούν το 1,1% του ΑΕΠ. Το εγχώριο νόμισμα υποτιμάται ραγδαίως.
Βεβαίως , θα πρέπει να ειπωθεί ότι , οι οικονομικές δυνατότητες της Αργεντινής είναι μεγάλες και με μια σωστή πολιτική καθοδήγηση θα μπορούσαν να αναδειχθούν και να πραγματωθούν. Δυστυχώς η διακυβέρνηση των περονιστών τα τελευταία χρόνια, όσο και η διακυβέρνηση των φιλελεύθερων δυνάμεων υπό τον Μάκρι, όχι μόνο δεν κατάφεραν να αναδείξουν αυτές τις δυνατότητες αλλά οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση ενώ συγχρόνως προκάλεσαν την έντονη δυσαρέσκεια του εκλογικού σώματος προς το πολιτικό σύστημα που επέτρεψε να διεκδικεί σήμερα την προεδρία της χώρας ο Javier Milei ως υποψήφιος του κινήματος La Libertad Avanza (με 30,0% των ψήφων στον πρώτο γύρο).
Πρόκειται για ένα υποψήφιο με ιδέες αναρχοφιλελεύθερες και απολύτως ακροδεξιές, φανατικός αντιVAX, που θέλει να διαλύσει το υπάρχον διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα, να δολαριοποιήσει την οικονομία (ξεχνώντας ότι αυτό έχει γίνει και στο παρελθόν με τα γνωστά αποτελέσματα) να μειώσει δραστικά τις δημόσιες δαπάνες (επομένως και όλα τα επιδόματα με τα οποία σήμερα επιβιώνει μεγάλο μέρος του πληθυσμού) να ιδιωτικοποιήσει την υγεία και την παιδεία και να καταργήσει την Κεντρική Τράπεζα. Παράλληλα διατείνεται ότι συνομιλεί με το Θεό (γεγονός που εξανάγκασε τον Αργεντινό Πάπα Φραγκίσκο να τον χαρακτηρίσει εμμέσως ως παλιάτσο). Υποστηρίζεται από τον Bolsonaro, το ισπανικό ακροδεξιό κόμμα VOX, και συμπαθεί τον Τραμπ.
Οι άλλες προτάσεις είναι οι τυπικές της άκρας δεξιάς, ελεύθερη οπλοκατοχή, απόλυτη άρνηση για τέλος στη κύηση, και κάθε προγεννητικού ελέγχου, αλλά ελεύθερη πώληση των οργάνων επειδή αποτελούν για κάθε άτομο «οικονομική πηγή».
Τον Javier Milei υποστηρίζει και το «φιλελεύθερο» δεξιό κόμμα Juntos por el Cambio (JxC), της Patricia Bullrich (διαδόχου του προηγούμενου προέδρου Μαουρίσιο Μάκρι, ο οποίος δεν κρύβει τη συμπάθειά του προς τον υποψήφιο της άκρας δεξιάς) η οποία ήλθε τρίτο στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών του Οκτωβρίου με 23% των ψήφων.
Ο υποψήφιος των περονιστών Sergio Massa, (Unión por la Patria), ο σημερινός υπουργός οικονομικών, παρά τις προβλέψεις, κατέλαβε την πρώτη θέση στον πρώτο γύρο με 36%. Ο Massa,έχει το σημαντικό μειονέκτημα ότι ήταν ο υπουργός των οικονομικών. Όμως είναι ο εκπρόσωπος των περονιστών, γεγονός πολύ σημαντικό για την κοινωνία της Αργεντινής.
Η έννοια του περονισμού είναι δύσκολο να ορισθεί ακόμη και για τους ίδιους τους περονιστές. Είναι μια έννοια που αναφέρεται στη δικαιοσύνη, στον πατριωτισμό, στην αξία της εργασίας, στην κοινωνική αλληλεγγύη, στις ιδέες του λαού. Πρόκειται για μια έννοια περισσότερο διαισθητική. Όμως διαπερνά οριζοντίως όλα τα κοινωνικά στρώματα. Ακόμη και όσοι δεν θεωρούν τον εαυτό τους περονιστή μιλούν ουσιαστικά τη γλώσσα του περονισμού. Για το λόγο αυτό η εκλογική βάση του Massa είναι τεράστια. Αν συμπεριληφθεί και ο φόβος για τις ιδέες και τον ίδιο τον Javier Milei αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι επερχόμενες εκλογές θα κριθούν στο δίπολο : οργή vs φόβου. Οργή ενάντια στους περονιστές ή φόβος ενάντια στην άκρα δεξιά και τον “el loco” Javier Milei. Ίδωμεν.
