Το Φεβρουάριο του 2014, δημοσίευσα άρθρο για τις οικονομικές
εξελίξεις στην Αργεντινή, https://www.kostasmelas.gr/2014/02/blog-post_7.html
και http://www.euro2day.gr/specials/opinions/article/1180701/alhtheies-kai-mythoi-gia-thn-argentinh.html
όπου αναφέρομαι συνολικά στην κατάσταση της οικονομίας της χώρας αλλά και στην
οικονομική πολιτική που ακολούθησαν οι κυβερνήσεις μετά την κρίση του 2001. Κάθε
ενδιαφερόμενος μπορεί να ανατρέξει σε αυτό. Μεταφέρω εδώ τα βασικά συμπεράσματα του συγκεκριμένου άρθρουενώ παραθέτω ορισμένα επιπλέον στοιχεία.
εξελίξεις στην Αργεντινή, https://www.kostasmelas.gr/2014/02/blog-post_7.html
και http://www.euro2day.gr/specials/opinions/article/1180701/alhtheies-kai-mythoi-gia-thn-argentinh.html
όπου αναφέρομαι συνολικά στην κατάσταση της οικονομίας της χώρας αλλά και στην
οικονομική πολιτική που ακολούθησαν οι κυβερνήσεις μετά την κρίση του 2001. Κάθε
ενδιαφερόμενος μπορεί να ανατρέξει σε αυτό. Μεταφέρω εδώ τα βασικά συμπεράσματα του συγκεκριμένου άρθρουενώ παραθέτω ορισμένα επιπλέον στοιχεία.
Οι εξελίξεις στο
εμπορικό ισοζύγιο
εμπορικό ισοζύγιο
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Latin Focus Consensus Forecast οι εξαγωγές
θα μειωθούν το 2014 κατά 0,6% ενώ οι εισαγωγές αντίστοιχα θα μειωθούν κατά 4,3%
γεγονός που θα οδηγήσει το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου σε 10,7 δις
δολάρια ΗΠΑ. Επίσης για το 2015 αναμένεται το εμπορικό πλεόνασμα να παραμείνει
στα ίδια επίπεδα με το 2014.
θα μειωθούν το 2014 κατά 0,6% ενώ οι εισαγωγές αντίστοιχα θα μειωθούν κατά 4,3%
γεγονός που θα οδηγήσει το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου σε 10,7 δις
δολάρια ΗΠΑ. Επίσης για το 2015 αναμένεται το εμπορικό πλεόνασμα να παραμείνει
στα ίδια επίπεδα με το 2014.
Το εξωτερικό
εμπόριο της Αργεντινής, πλήγηκε από τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν στις εισαγωγές
από την κυβέρνηση, την ασθενή ζήτηση από την Βραζιλία (που είναι ο μεγαλύτερος
εμπορικός εταίρος της χώρας) και τον υψηλό πληθωρισμό που επιβαρύνει την
ανταγωνιστικότητα των εξαγώγιμων προϊόντων της χώρας. Επίσης οι αγρότες
συνεχίζουν να συσσωρεύουν σιτηρά και σόγια ως αντιστάθμισμα στο ασθενές πέσο.
εμπόριο της Αργεντινής, πλήγηκε από τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν στις εισαγωγές
από την κυβέρνηση, την ασθενή ζήτηση από την Βραζιλία (που είναι ο μεγαλύτερος
εμπορικός εταίρος της χώρας) και τον υψηλό πληθωρισμό που επιβαρύνει την
ανταγωνιστικότητα των εξαγώγιμων προϊόντων της χώρας. Επίσης οι αγρότες
συνεχίζουν να συσσωρεύουν σιτηρά και σόγια ως αντιστάθμισμα στο ασθενές πέσο.
Το εμπορικό ισοζύγιο της Αργεντινής.
( Ιστόγραμμα. Δεξιά κλίμακα.)
Οι εξελίξεις στις ΑΞΕ.
Παρά την αδυναμία της χώρας να προσφύγει στις διεθνείς
χρηματοπιστωτικές αγορές, εντούτοις παρατηρούμε , ότι οι ΑΞΕ παρουσιάζουν
σημαντική αύξηση από το 2008 και μετά όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Πίνακα
1.
χρηματοπιστωτικές αγορές, εντούτοις παρατηρούμε , ότι οι ΑΞΕ παρουσιάζουν
σημαντική αύξηση από το 2008 και μετά όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Πίνακα
1.
Πίνακας 1
Αργεντινή
|
Άμεσες Ξένες Επενδύσεις 1996-2013
|
|||
|
σε δις δολάρια
|
|||
|
1996-2004
|
7351
|
||
|
2005-2007
|
5759
|
||
|
2008
|
9726
|
||
|
2009
|
4017
|
||
|
2010
|
11333
|
||
|
2011
|
10720
|
||
|
2012
|
12116
|
||
|
2013
|
9082
|
||
|
Πηγή: UNCTAD 2014
|
|||
:
Συμπεράσματα.
–
Η άρνηση πληρωμών της Αργεντινής το 2001[1] ήταν το γεγονός το οποίο
δημιούργησε ένα νέο πλαίσιο λειτουργίας της οικονομίας της χώρας με συγκεκριμένους περιορισμούς και βαθμούς
ελευθερίας. Το βασικό πρόβλημα που προέκυψε ήταν η διαχείριση αυτής καθ’ αυτής
της άρνησης πληρωμών αλλά και η διαχείριση της οικονομικής πολιτικής κατά τρόπο αποτελεσματικό με βάση τους
βαθμούς ελευθερίας και τους περιορισμούς που παρείχε το νέο πλαίσιο άσκησης της
οικονομικής πολιτικής. Για το πρώτο θέμα , ενώ
οι αναμενόμενες επιπτώσεις ήταν περίπου γνωστές (αποκλεισμός από τις
διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα το
οποίο στην εποχή μας δεν υπερβαίνει τα 3 έτη ίσως και λιγότερο[2]) οι κυβερνήσεις Cristina Fernandez το διαχειρίστηκαν
ίσως με υπερβάλλουσα επιθετικότητα
ιδιαίτερα όσον αφορά τους ομολογιούχους ( US hedge funds) οι οποίοι αρνήθηκαν την συγκεκριμένη πρόταση με αποτέλεσμα
να έχουν συρθεί σε ατέρμονους δικαστικούς αγώνες από τους οποίους μέχρι σήμερα
δεν έχει «ξεμπλέξει» με όλες τις
αρνητικές συνέπειες που αυτό συνεπάγεται. Καθυστέρησαν αλλά και έκαναν πιο
δύσκολη , με αυτό τον τρόπο, την δυνατότητα πρόσβασης στις
χρηματοπιστωτικές αγορές με την ευρεία έννοια του όρου. Και να σκεφτεί κανείς ότι το ύψος αυτών των
απαιτήσεων που βρίσκεται σε απαίτηση ανέρχεται σε 1,3 δις δολάρια.
Βέβαια υπάρχουν σειρά πειστικών επιχειρημάτων από τη μεριά της Κυβέρνησης της
Αργεντινής για τη συμπεριφορά αυτή , μεταξύ των οποίων η ρήτρα RUFO
(Rights Upon Future Offers) η οποία λήγει τις 31.12.2014 και μέχρι τότε λειτουργεί
αποτρεπτικά για οποιαδήποτε πληρωμή πάνω από την αντίστοιχη που καταβλήθηκε στους
συμμετέχοντες στην αναδιάρθρωση των ετών 2005 και 2010. Παράλληλα πρέπει να
σημειωθεί ότι η Αργεντινή ανταποκρίνεται κανονικά στις υποχρεώσεις που έχει
αναλάβει μετά την αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους.
Η άρνηση πληρωμών της Αργεντινής το 2001[1] ήταν το γεγονός το οποίο
δημιούργησε ένα νέο πλαίσιο λειτουργίας της οικονομίας της χώρας με συγκεκριμένους περιορισμούς και βαθμούς
ελευθερίας. Το βασικό πρόβλημα που προέκυψε ήταν η διαχείριση αυτής καθ’ αυτής
της άρνησης πληρωμών αλλά και η διαχείριση της οικονομικής πολιτικής κατά τρόπο αποτελεσματικό με βάση τους
βαθμούς ελευθερίας και τους περιορισμούς που παρείχε το νέο πλαίσιο άσκησης της
οικονομικής πολιτικής. Για το πρώτο θέμα , ενώ
οι αναμενόμενες επιπτώσεις ήταν περίπου γνωστές (αποκλεισμός από τις
διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα το
οποίο στην εποχή μας δεν υπερβαίνει τα 3 έτη ίσως και λιγότερο[2]) οι κυβερνήσεις Cristina Fernandez το διαχειρίστηκαν
ίσως με υπερβάλλουσα επιθετικότητα
ιδιαίτερα όσον αφορά τους ομολογιούχους ( US hedge funds) οι οποίοι αρνήθηκαν την συγκεκριμένη πρόταση με αποτέλεσμα
να έχουν συρθεί σε ατέρμονους δικαστικούς αγώνες από τους οποίους μέχρι σήμερα
δεν έχει «ξεμπλέξει» με όλες τις
αρνητικές συνέπειες που αυτό συνεπάγεται. Καθυστέρησαν αλλά και έκαναν πιο
δύσκολη , με αυτό τον τρόπο, την δυνατότητα πρόσβασης στις
χρηματοπιστωτικές αγορές με την ευρεία έννοια του όρου. Και να σκεφτεί κανείς ότι το ύψος αυτών των
απαιτήσεων που βρίσκεται σε απαίτηση ανέρχεται σε 1,3 δις δολάρια.
Βέβαια υπάρχουν σειρά πειστικών επιχειρημάτων από τη μεριά της Κυβέρνησης της
Αργεντινής για τη συμπεριφορά αυτή , μεταξύ των οποίων η ρήτρα RUFO
(Rights Upon Future Offers) η οποία λήγει τις 31.12.2014 και μέχρι τότε λειτουργεί
αποτρεπτικά για οποιαδήποτε πληρωμή πάνω από την αντίστοιχη που καταβλήθηκε στους
συμμετέχοντες στην αναδιάρθρωση των ετών 2005 και 2010. Παράλληλα πρέπει να
σημειωθεί ότι η Αργεντινή ανταποκρίνεται κανονικά στις υποχρεώσεις που έχει
αναλάβει μετά την αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους.
–
Το
δεύτερο πρόβλημα είναι σχετικό με
την ασκηθείσα (ασκούμενη) οικονομική πολιτική. Η οικονομική πολιτική , ως προς τον σκληρό
πυρήνα της, όπως άλλωστε όλες οι υπόλοιπες , στηρίζονται σε συγκεκριμένα
αναπτυξιακά υποδείγματα τα οποία δείχνουν συγκεκριμένους τρόπους και συγκεκριμένα μέσα για την επιτυχία , υπό μιαν
έννοια, κοινών στόχων (δεδομένου ότι οι στόχοι στην οικονομική πολιτική είναι
κοινοί). Η ασκηθείσα οικονομική πολιτική
στην Αργεντινή μέχρι το 2007 ίσως και μέχρι την παγκόσμια οικονομική κρίση του
2008 , η οποία ειρήσθω εν παρόδω ήταν στον αντίποδα της πολιτικής που είχε
επιβάλλει το ΔΝΤ, ήταν σχετικά αποτελεσματική ως προς τους στόχους που είχε
θέσει παρά τα υπάρχοντα προβλήματα όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλες τις παρόμοιες
επιπτώσεις. Παρουσίαζε μεγάλη αύξηση του ΑΕΠ, δεν είχε δημοσιονομικά ελλείμματα
, ούτε ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, είχε επιφέρει μια
ανακατανομή των πόρων υπέρ του κοινωνικού κράτους. Σε αυτό βοήθησαν
ανεπιφύλακτα το διεθνές περιβάλλον το οποίο ήταν ευνοϊκότατο για τις εξαγωγές της και βεβαίως
η εξάλειψη του βάρους του δημοσίου χρέους.
Το
δεύτερο πρόβλημα είναι σχετικό με
την ασκηθείσα (ασκούμενη) οικονομική πολιτική. Η οικονομική πολιτική , ως προς τον σκληρό
πυρήνα της, όπως άλλωστε όλες οι υπόλοιπες , στηρίζονται σε συγκεκριμένα
αναπτυξιακά υποδείγματα τα οποία δείχνουν συγκεκριμένους τρόπους και συγκεκριμένα μέσα για την επιτυχία , υπό μιαν
έννοια, κοινών στόχων (δεδομένου ότι οι στόχοι στην οικονομική πολιτική είναι
κοινοί). Η ασκηθείσα οικονομική πολιτική
στην Αργεντινή μέχρι το 2007 ίσως και μέχρι την παγκόσμια οικονομική κρίση του
2008 , η οποία ειρήσθω εν παρόδω ήταν στον αντίποδα της πολιτικής που είχε
επιβάλλει το ΔΝΤ, ήταν σχετικά αποτελεσματική ως προς τους στόχους που είχε
θέσει παρά τα υπάρχοντα προβλήματα όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλες τις παρόμοιες
επιπτώσεις. Παρουσίαζε μεγάλη αύξηση του ΑΕΠ, δεν είχε δημοσιονομικά ελλείμματα
, ούτε ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, είχε επιφέρει μια
ανακατανομή των πόρων υπέρ του κοινωνικού κράτους. Σε αυτό βοήθησαν
ανεπιφύλακτα το διεθνές περιβάλλον το οποίο ήταν ευνοϊκότατο για τις εξαγωγές της και βεβαίως
η εξάλειψη του βάρους του δημοσίου χρέους.
–
Από το 2008-2009 όμως ήταν εμφανής η κόπωση της
αποτελεσματικότητας της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής. Η φυγή προς τα εμπρός
που επιχείρησε η κυβέρνηση της Cristina Fernandez
αποδείχτηκε αναποτελεσματική και πλήρης ιδεολογημάτων. Ενώ θα έπρεπε να λάβει υπόψη της το νέο
διεθνές περιβάλλον και τους περιορισμού του αλλά κυρίως τις ανισορροπίες της
εγχώριας οικονομίας οι οποίες άρχισαν να βαραίνουν αποφασιστικά καθιστώντας την
ασκούμενη οικονομική πολιτική όλο και πιο αναποτελεσματική , επέλεξε να χρησιμοποιήσει
όλο και μεγαλύτερη δόση της ίδιας οικονομικής πολιτικής με αποτέλεσμα την
όξυνση των οικονομικών ανισορροπιών. Μάλιστα
δεν δίστασε να αγνοήσει την όλο και μεγαλύτερη αντίδραση μεγάλων
κατηγοριών εργαζομένων.
Από το 2008-2009 όμως ήταν εμφανής η κόπωση της
αποτελεσματικότητας της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής. Η φυγή προς τα εμπρός
που επιχείρησε η κυβέρνηση της Cristina Fernandez
αποδείχτηκε αναποτελεσματική και πλήρης ιδεολογημάτων. Ενώ θα έπρεπε να λάβει υπόψη της το νέο
διεθνές περιβάλλον και τους περιορισμού του αλλά κυρίως τις ανισορροπίες της
εγχώριας οικονομίας οι οποίες άρχισαν να βαραίνουν αποφασιστικά καθιστώντας την
ασκούμενη οικονομική πολιτική όλο και πιο αναποτελεσματική , επέλεξε να χρησιμοποιήσει
όλο και μεγαλύτερη δόση της ίδιας οικονομικής πολιτικής με αποτέλεσμα την
όξυνση των οικονομικών ανισορροπιών. Μάλιστα
δεν δίστασε να αγνοήσει την όλο και μεγαλύτερη αντίδραση μεγάλων
κατηγοριών εργαζομένων.
–
Κάθε οικονομικό υπόδειγμα , κατά την άποψή μου,
έχει μια περίοδο ενάρετου κύκλου (φθάνει να μην πηγαίνει εντελώς αντίθετα με το
διεθνές ρεύμα αλλά κυρίως με τις αντικειμενικές δυνατότητες της δικιά του οικονομίας). Ο ηγέτης πρέπει να γνωρίζει την
συγκεκριμένη χρονική περίοδο και να προσαρμόζει την οικονομική του πολιτική
κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγει τα λάθη τα οποία τις περισσότερες φορές
οδηγούν την οικονομία και τα επιτεύγματα της
πολλά χρόνια πίσω. Άλλωστε η Ιστορία είναι γεμάτη από τέτοια παραδείγματα
και θα συνεχίσει να είναι.
Κάθε οικονομικό υπόδειγμα , κατά την άποψή μου,
έχει μια περίοδο ενάρετου κύκλου (φθάνει να μην πηγαίνει εντελώς αντίθετα με το
διεθνές ρεύμα αλλά κυρίως με τις αντικειμενικές δυνατότητες της δικιά του οικονομίας). Ο ηγέτης πρέπει να γνωρίζει την
συγκεκριμένη χρονική περίοδο και να προσαρμόζει την οικονομική του πολιτική
κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγει τα λάθη τα οποία τις περισσότερες φορές
οδηγούν την οικονομία και τα επιτεύγματα της
πολλά χρόνια πίσω. Άλλωστε η Ιστορία είναι γεμάτη από τέτοια παραδείγματα
και θα συνεχίσει να είναι.
[1]
Δεν εξετάζουμε καθόλου τους λόγους , τις ευθύνες και τις διαδικασίες οι οποίες
οδήγησαν σε αυτό. Κατά την προσωπική μου άποψη ήταν μια αναγκαστική κίνηση που
επιβλήθηκε ουσιαστικά από το ΔΝΤ . Μια
κίνηση force , όπως λέμε στο σκάκι και ως εκ τούτου το βασικό πρόβλημα
ήταν η διαχείρισή της.
Δεν εξετάζουμε καθόλου τους λόγους , τις ευθύνες και τις διαδικασίες οι οποίες
οδήγησαν σε αυτό. Κατά την προσωπική μου άποψη ήταν μια αναγκαστική κίνηση που
επιβλήθηκε ουσιαστικά από το ΔΝΤ . Μια
κίνηση force , όπως λέμε στο σκάκι και ως εκ τούτου το βασικό πρόβλημα
ήταν η διαχείρισή της.
[2] Gennaioli, Nicola, Alberto Martin, and Stefano Rossi (2011) “Sovereign Defaults, Domestic Banks, and Financial Institutions.”CEPR Discussion Paper 7955.
