Σαν να μην πέρασε μια μέρα…

Πρόκειται επίσης για χρηματοπιστωτικά προϊόντα
που παράγονται από την τιτλοποίηση χρεών, στη συγκεκριμένη περίπτωση εμπορικών
δανείων και στη βάση αυτή αναπτύσσονται πιστωτικά παράγωγα. Μαζί με τα  Mortgage- Backed Securities
πωλούνται σε διάφορους επενδυτές. Και τα δύο χρηματοπιστωτικά παράγωγα
χρησιμοποιούνται από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για να μειώσουν τις
κεφαλαιακές απαιτήσεις οι οποίες επιβάλλονται από τις ρυθμιστικές αρχές των
χωρών αλλά και από τις Συμφωνίες της Βασιλείας I και II.[2],
και να αυξήσουν την πιστωτική τους επέκταση.

Τα περιουσιακά στοιχεία που χρησιμοποιούνται
αποτελούνται από διάφορες μορφές χρέους με σχεδόν ομοιόμορφα χαρακτηριστικά που
μπορούν με αρκετή ευκολία να ομαδοποιηθούν . Τέτοιου είδους είναι τα  στεγαστικά και εκπαιδευτικά δάνεια , δάνεια
μέσω πιστωτικών καρτών , δάνεια για αγορά αυτοκινήτων, καταναλωτικά δάνεια , εισφορές
κοινωνικής ασφάλισης , φόροι κτλ. Η αποπληρωμή όλων αυτών των δανείων βασίζεται
στις μελλοντικές ροές εσόδων. Πρόκειται για παράγωγα προϊόντα που
διαπραγματεύονται εκτός υπάρχοντος δημόσιου θεσμικού πλαισίου (Over the
Counter, OTC). Δηλαδή πρόκειται για συμφωνίες μεταξύ ιδιωτών –
χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων οι οποίες πάντοτε βρίσκουν τρόπους συνεννόησης
και επικοινωνίας. Το είδος του χρέους που χρησιμοποιείται ως εγγύηση   μπορεί να είναι δάνεια  ή διάφορα χρεόγραφα. Μπορεί όμως να
χρησιμοποιηθούν και ήδη υπάρχοντα   CDO,
οπότε έχουμε CDO2 ή CDO3κτλ.

Τα  CDO
ιδιαίτερα έδωσαν τη δυνατότητα στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να επιτύχουν
επενδυτικούς πόρους για την χρηματοδότηση ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων
subprime και άλλων συναφών δραστηριοτήτων , επεκτείνοντας ή αυξάνοντας τη
φούσκα  και δημιουργώντας  μεγάλες ποσότητες προμηθειών. Περίπου 1,6
τρις δολάρια σε CDO δημιουργήθηκαν μεταξύ 2003-2007 με βάση τα ενυπόθηκα δάνεια
subprime.. Ένα CDO ουσιαστικά τοποθετούσε ροές ρευστών από διάφορα στεγαστικά ενυπόθηκα
δάνεια ή άλλες μορφές χρέους σε μια δεξαμενή, από την οποία τα ρευστά
κατανέμονταν σε ειδικά χρεόγραφα με σειρά προτεραιότητας. Τα χρεόγραφα
αυτά  ανάλογα με την πιστοληπτική
ικανότητα των χρεών που αντιπροσώπευαν ελάμβαναν βαθμό  αξιολόγησης από τους γνωστούς οίκους
αξιολόγησης .

Ήταν η Goldman Sachs[3] η οποία δημιούργησε πρώτη το συνθετικό εγγυημένο χρεωστικό
ομόλογο CDO καλυμμένο με ομόλογα τα οποία καλύπτονταν με subprime ενυπόθηκα
δάνεια. Ήταν κατ’ αρχάς μπορούμε να πούμε 
ένα CDO. Στη συνέχεια μπορεί να δημιουργούνταν CDO2 όσο και  CDO3. Η λογική ήταν η ίδια  με τα αρχικά CDO ή ομόλογο βασισμένο σε
ενυπόθηκα δάνεια subprime. Εδώ δημιουργούνταν μια δεξαμενή με ενυπόθηκα ομόλογα
αντί για ενυπόθηκα δάνεια.

Οι επενδυτικές τράπεζες συγκέντρωναν χιλιάδες
δάνεια και , θεωρώντας ως δεδομένο ότι είναι σχεδόν απίθανο να σταματήσει η
εξυπηρέτησή τους ταυτόχρονα, δημιουργούσαν πολυκατοικίες από CDO , όπου τόσο ο
κίνδυνος όσο και η απόδοση μειωνόταν όσο κάποιος ανέβαινε τους ορόφους. Έτσι
στους κάτω ορόφους ήταν  CDO με βάση πολύ
επισφαλή δάνεια και λάμβαναν βαθμολογία 3Β μέχρι τα ρετιρέ όπου η βαθμολογία
ήταν 3Α.

Η Goldman Sachs
άνοιξε το δρόμο (μετά από λίγο θα ακολουθήσουν και οι άλλες μεγάλες επενδυτικές
τράπεζες των ΗΠΑ, αλλά και οι Ευρωπαϊκές τράπεζες : Deutsche Bank, Credit Suisse, UBS) 
σε ένα πολύ επικίνδυνο αλλά πολύ κερδοφόρο παιγνίδι με έναν  συγκεκριμένο τρόπο: δημιουργούσε  CDO καλυμμένα με ομόλογα καλυμμένα σε
ενυπόθηκα δάνεια χρησιμοποιώντας κυρίως ομόλογα χαμηλής πιστοληπτικής
ικανότητας με βαθμολογία 3Β. Όπως γίνεται κατανοητό τα CDO αυτής της
βαθμολόγησης είναι πολύ δύσκολο να πουληθούν. Αν όμως ήταν δυνατόν αυτά να
μετατραπούν σε  CDO 3Α   τότε 
τα κέρδη θα ήταν σημαντικότατα. Αυτό μπορούσε να συμβεί μόνο με την
συμμετοχή (αθέλητη ή μη ) των οίκων αξιολόγησης. Και αυτό έγινε: οι οίκοι
αξιολόγησης έδωσαν βαθμολογία 3Αστο 80% των νέων CDO. Με τον τρόπο αυτό η Goldman Sachs κέρδισε απίστευτα ποσά
ενώ κατέβαλε επίσης σημαντικά ποσά στους οίκους αξιολόγησης . Όλοι ήταν
ευχαριστημένοι..Στην όλη σύλληψη του σχεδίου έτσι ώστε να μπορεί να συνεχίζει
να κινείται και να πραγματώνεται ήταν αναγκαία η παραγωγή ενυπόθηκων δανείων subprime.
Μάλιστα όχι δανείων βαθμολογίας 3Α,αλλά μόνον ενυπόθηκων δανείων subprime με
βαθμολογία 3Β!!!! Αυτά θα τιτλοποιούνταν σε ομόλογα με βαθμολογία 3Β και θα
αποτελούσαν την πρώτη ύλη για CDO 3Β, τα οποία με τη μεσολάβηση των οίκων
αξιολόγησης θα μετατρέπονταν σε CDO 3Α  
δημιουργώντας υψηλότατη κερδοφορία. Το πρόβλημα που υπήρχε ήταν ότι ο
δημιουργούμενος καθημερινά όγκος των ενυπόθηκων δανείων subprime με βαθμολογία
3Β δεν ήταν αρκετός για να καλύψει την απληστία των επενδυτικών τραπεζών. Πάλι
η Goldman Sachs
βρήκε τη λύση: άρχισε να δημιουργεί CDO με βάση τα CDS που εν τω μεταξύ η ίδια πωλούσε ως
αντιστάθμιση κινδύνου για τα CDO που επίσης η ίδια δημιουργούσε. Με τα CDS δημιουργούσε η Goldman Sachs πανομοιότυπα αντίγραφα
των χειρότερων από τα ομόλογα που ήδη υπήρχαν, μια διαδικασία που
επαναλαμβανόταν συνεχώς. Έτσι δημιουργήθηκε μια ανατροφοδοτούμενη διαδικασία,
δημιουργούνταν συνεχώς CDO 3Β, στη συνέχεια CDS ως αντιστάθμισμα των κινδύνων που απέρρεαν από τα πρώτα και
στη συνέχεια νέα CDO με βάση τα CDS.
Συνεπώς είχαμε μια συνεχή αύξηση και των CDO  
και των CDS . Οι
επενδυτικές τράπεζες κέρδιζαν και από τις δύο πλευρές. Όμως ποιος έφερε το
κόστος μιας πιθανής κρίσης. Ποιος πωλούσε ασφάλεια σε μια αγορά που διογκωνόταν
επικίνδυνα και ήταν έτοιμη να εκραγεί; 
Σίγουρα οι τελικοί αγοραστές των CDS δεν ήταν οι επενδυτικές τράπεζες. Ήταν οι ασφαλιστικές εταιρείες και συγκεκριμένα οι : AIG Financial Products, Zurich Reinsurance  Financial Products, Swiss Reinsurance  Financial Product, Credit Suisse  Financial Product , Gen Reinsurance  Financial Product. Η AIG Financial Products όμως άνοιξε το
δρόμο. Ήταν το βασικό υπόδειγμα. Ποια μπορεί να είναι η εξήγηση αυτής της
συμπεριφοράς; Ο M. Lewis[4] δίνει μια αληθοφανή εξήγηση: « Στα πρώτα δεκαπέντε χρόνια
λειτουργίας της παρουσίαζε αδιάλειπτη εντυπωσιακή κερδοφορία. … Το 1998 η AIG Financial Products μπήκε στη νέα αγορά
εταιρικών  CDS … Τα CDS που πουλούσε η AIG Financial Products θα απέφερε κέρδη 300
εκατομμυρίων ετησίως ή το 15,0% των κερδών της . ..Στη συνέχεια όμως οι
τράπεζες που χρησιμοποιούσαν την AIG Financial Products για να ασφαλίζουν στοίβες από
δάνεια προς την IBM και την GE
τώρα της ζητούσαν να τους ασφαλίσει πολύ πιο μπλεγμένες στοίβες, που
περιλάμβαναν υπόλοιπα πιστωτικών κρατών , φοιτητικά δάνεια, δάνεια αγοράς
αυτοκινήτων, ενυπόθηκα δάνεια υψηλής ποιότητας , μισθώσεις αεροσκαφών  και σχεδόν οτιδήποτε άλλο παρήγαγε ροές
εισοδήματος. Μιας και υπήρχαν πολλοί διαφορετικοί τύποι δανείων προς
διαφορετικούς τύπους ανθρώπων , η λογική που ίσχυε για τα εταιρικά δάνεια
φαινόταν να ισχύει και για αυτά.  Στη
δεύτερη φάση που ξεκίνησε στα τέλη του 2004 , όλα τα παραπάνω δάνεια άρχισαν να
αντικαθίστανται από μεγαλύτερες στοίβες , που περιλάμβαναν σχεδόν αποκλειστικά
αμερικανικά ενυπόθηκα δάνεια μειωμένης εξασφάλισης…. Οι στοίβες «καταναλωτικών
δανείων» που οι εταιρείες της Wall Street
, με πρώτη και καλύτερη την Goldman Sachs
, ζητούσαν από την AIG Financial Products
να ασφαλίσει περιελάμβαναν ενυπόθηκα δάνεια μειωμένης εξασφάλισης σε ποσοστά
που κυμαίνονταν από 2,0% έως 95,0%. Μέσα σε λίγους μήνες η AIG Financial Products είχε, ουσιαστικά,
αγοράσει subprime
ενυπόθηκα ομόλογα βαθμολογίας 3Β που η αξία τους ανερχόταν σε 50 δις δολάρια ,
ασφαλίζοντάς τα κατά του ενδεχόμενου αθέτησης πληρωμών».