Ανασκόπηση της τουρκικής οικονομίας στο τέλος του 2013.

 

 

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΚΤ της Τουρκίας , το
έλλειμμα του  ισοζυγίου  τρεχουσών συναλλαγών της χώρας έφθασε το 2013 στις
65,006 δις δολάρια έναντι  ελλείμματος 48,497δις δολαρίων το 2012. Παρουσίασε
δηλαδή αύξηση  34,0%  αυξάνοντας περαιτέρω την ανάγκη αναχρηματοδότηση
του από το δάνειους εξωτερικούς πόρους και  οξύνοντας  τα προβλήματα της τουρκικής οικονομίας   Ως
ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να υπερβεί το 7,5%  το 2013.   Αξίζει να σημειωθεί ότι το εμπορικό έλλειμμα
ανήλθε στα 79,817 δις δολάρια έναντι 65,313 δις το 2012 σε μια χώρα η οποία
υποτίθεται ακολουθεί τα υπόδειγμα led export growth. Όπως έχω αναλύσει στο Μετά
τον Ερντογάν τι; σελ.486, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αποτελεί το
μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα της τουρκικής οικονομίας.

Το βραχυπρόθεσμο εξωτερικό χρέος  την περίοδο Ιανουαρίου – Νοέμβριο του 2013
ανήλθε σε 129,416 δις δολάρια έναντι 100,56 δις δολάρια του δωδεκάμηνου 2012. Η
αύξηση είναι σημαντικότατη και θέτει υψηλούς βαθμούς δυσκολίας στην τουρκική
κυβέρνηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι το  2010
ανήρχετο σε 77,294 δις δολάρια. Δηλαδή σε τέσσερα έτη ουσιαστικά διπλασιάστηκε.
Τα 127,960 αποτελούν δάνεια και τα υπόλοιπα 1,456 ομόλογα. Το μερίδιο του
ιδιωτικού τομέα ανέρχεται σε 111,378 δις δολάρια  και του δημοσίου (χρηματοπιστωτικός τομέας) σε
17,178 δις δολάρια

Ο πληθωρισμός τον Ιανουάριο του 2014 αυξήθηκε
κατά 1,98% και σε ετήσια βάση ανήλθε στο 7,75%.
                                         Γραφική παράσταση 1.
                                  Πληθωρισμός
Ιανουάριος 2014
Πηγή : ΚΤ της Τουρκίας.

Η πραγματική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία
με βάση το ΔΤΚ, μειώθηκε τον Ιανουάριο μετά από την αύξηση τον επιτοκίων της ΚΤ.  Παρόλα αυτά εξακολουθεί η τουρκική λίρα να
είναι υπερτιμημένη και μάλιστα έναντι των αναπτυσσομένων χωρών παρουσιάζει
υπερτίμηση πάνω από 20 ποσοστιαίες μονάδες
Πίνακας  1
Πραγματική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία με βάση το
ΔΤΚ
Mar-13
120,33
Apr-13
121,43
May-13
119,84
Jun-13
115,32
Jul-13
114,62
Aug-13
111,80
Sep-13
108,69
Oct-13
110,26
Nov-13
109,35
Dec-13
106,83
Jan-14
101,48
(2003=100)

Ο δείκτης τιμών ακινήτων συνεχίζει να αυξάνεται όπως
φαίνεται από τον Πίνακα 2 που ακολουθεί.
                                       Πίνακας  2
Δείκτης τιμών ακινήτων

Η καθαρή επενδυτική θέση της χώρας  το 2013Q3 ανέρχεται σε -400,082 δις δολάρια. Το 2012 (ολόκληρο το έτος) ήταν
-421,335 δις δολάρια και το 2011 ήταν -314,985 δις δολάρια.

Η καθαρή συναλλαγματική  θέση(ενεργητικό –παθητικό)   των επιχειρήσεων
(εκτός των χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων) το Νοέμβριο 2013 ήταν στο -170,153
δις δολάρια. Το 2012 ήταν -140,995 δις δολάρια , το 2011 στα -123,587 δις
δολάρια και το 2010 στα  -93,1 δις
δολάρια.

Το ποσοστό ανεργίας τον Οκτώβριο του 2013 ήταν
9,7% , έναντι 9,1% τον αντίστοιχο μήνα του 2012. Στις αστικές περιοχές το
ποσοστό  ανεργίας  βρίσκεται στο 11,5% και στις αγροτικές
περιοχές στο 6,0%.  Το ποσοστό της ανεργίας
των νέων βρίσκεται στο 19,3%  (το 2012
στο 18,1%).    

Σε ετήσια βάση ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ (σταθερές
τιμές) το εννεάμηνο του 2013 ανέρχεται σε 4,0%. Η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε,
την ίδια περίοδο, κατά  4,7% , η δημόσια
κατανάλωση κατά 5,2% , οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου κατά 4,1% , οι εξαγωγές
κατά 0,8% και οι εισαγωγές κατά 8,1%.

 


Το τουρκικό τραπεζικό σύστημα χρησιμοποίησε κατά
κόρον δάνειους πόρους  (κυρίως από το
εξωτερικό)μη προερχόμενους από τις καταθέσεις για την πιστωτική του επέκταση τα
τελευταία έτη με αποτέλεσμα ο λόγος δανείων / καταθέσεων να υπερβαίνει το 110%
. Τα ρευστά  στοιχεία του ενεργητικού του
σε συνάλλαγμα καλύπτουν περίπου το 50,0% του εξωτερικού βραχυχρόνιου δανεισμού
του. Σύμφωνα με την ΚΤ της Τουρκίας(Financial Stability Report ,November 2013 , No 17) η χώρα βρίσκεται στην πρώτη θέση
αύξησης του λόγου Δάνεια/Καταθέσεις, μεταξύ όλων των αναδυομένων αγορών , από
το 2009. Η διαδικασία των ιδιωτικοποιήσεων και των επενδύσεων στις δημόσιες
υποδομές επέτρεψε την υποστήριξη της
πιστωτικής επέκτασης και ειδικά των δανείων σε συνάλλαγμα. Τα χαμηλά
επιτόκια και ο μεγάλος χρόνος ωρίμανσης που επικράτησαν έδωσαν μεγάλη ώθηση
στην αύξηση της ζήτησης δανείων για λόγους στέγασης και κατανάλωσης.