Η ΕΚΤ προτίθεται να παρέμβει στην αγορά των μη εξυπηρετούμενων δανείων;

Την προηγούμενη δεκαετία , η πιστοληπτική ποιότητα των
δανειακών χαρτοφυλακίων , σε πολλές χώρες σύμφωνα με τους οίκους αξιολόγησης
μέχρι που ξέσπασε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση το 2007-8. Από την περίοδο
εκείνη παρατηρείται δραστική αύξηση του λόγου των μη εξυπηρετούμενων  δανείων (NPL) ως ποσοστό των συνολικών δανείων αλλά και ως % του ΑΕΠ.  

Σύμφωνα με πρόσφατη εμπειρική μελέτη[1] σε δείγμα 75 χωρών ο
κύριος και βασικός παράγοντας αύξησης των  NPL ως ποσοστό των συνολικών δανείων,
είναι η μείωση της οικονομικής δραστηριότητας δηλαδή η μείωση του ΑΕΠ. Οι
συγγραφείς της μελέτης υποστηρίζουν επίσης ότι η παρατηρούμενη μείωση του ΑΕΠ
δεν εξηγεί  (οικονομετρικά) συνολικά την
αύξηση του ποσοστού των παρατηρούμενων  μη
εξυπηρετούμενων  δανείων (NPL) ως ποσοστό των συνολικών
δανείων. Συνεπώς υπάρχουν και άλλοι παράγοντες οι οποίοι επιδρούν αρνητικά στην
παρατηρούμενη αύξηση των μη εξυπηρετούμενων  δανείων (NPL) ως ποσοστό των συνολικών δανείων. Μέσω της μελέτης
προσδιορίζονται οι ακόλουθοι επιπλέον παράγοντες:

-η υποτίμηση της αξίας του νομίσματος  σε χώρες όπου μεγάλο μέρος του δανειακού
χαρτοφυλακίου έχει χρηματοδοτηθεί σε ξένο νόμισμα.

– Η πτώση των αξιών των μετοχών στο χρηματιστήριο αξιών ,
ειδικά σε χώρες όπου η κεφαλαιοποίηση του χρηματιστηρίου είναι μεγάλη σε σχέση
με το ΑΕΠ .

– Η αύξηση του επιτοκίου χορηγήσεων

Παράλληλα άλλη μελέτη[2] υποστηρίζει ότι εκτός από τους
μακροοικονομικούς παράγοντες , υπάρχουν και παράγοντες οι οποίοι συσχετίζονται
θετικά με τα   μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPL) ως ποσοστό των συνολικών δανείων  που αναφέρονται στην ίδια τη λειτουργία των
τραπεζικών ιδρυμάτων όπως ο λόγος Ιδίων Κεφαλαίων / Σύνολο Ενεργητικού , Κέρδη/Ίδια
κεφάλαια. Πάντως οι παράγοντες αυτοί έχουν μικρότερη επίδραση στη δημιουργία μη
εξυπηρετούμενων δανείων από τους μακροοικονομικούς παράγοντες. Μεταξύ των
τελευταίων συμπεριλαμβάνονται και η αύξηση της ανεργίας και ο υψηλότερος  πληθωρισμός.

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία (Figure 1, 2, 3), η εξέλιξη των μη
εξυπηρετούμενων δανείων  από το 2007-8,
παρουσιάζουν σημαντική αύξηση.  

Οι επιδράσεις της συγκεκριμένης αύξησης είναι αρνητικές για
το ίδιο το τραπεζικό σύστημα αλλά και για την μεγέθυνση της πραγματικής
οικονομίας. Η βιβλιογραφία [3]προσφέρει μεγάλο αριθμό
υποδειγμάτων και εμπειρικών διερευνήσεων για το ζήτημα αυτό.  Η αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων
δυσκολεύει τη λειτουργία του τραπεζικού καναλιού μετάδωσες της νομισματικής
πολιτικής.  Ουσιαστικά αδρανοποιεί την
πιστωτική επέκταση. Οι συνεχώς απαιτούμενες αυξήσεις των κεφαλαιακών αναγκών
δυσκολεύουν την ανεύρεση  τους  και αυξάνουν το κόστος χρηματοδότησης με
αποτέλεσμα να περιορίζεται δραστικά η πιστωτική επέκταση προς την πραγματική
οικονομία.

 

Figure 3.

Η κατάσταση αυτή είναι πολύ πιθανόν να ενθαρρύνει στην παρούσα
φάση, την ΕΚΤ, να προβεί σε αγορά των μη εξυπηρετούμενων δανείων από σειρά
τραπεζών , κυρίως του ευρωπαϊκού νότου , με κύριο στόχο , να σταθεροποιήσει τις
συγκεκριμένες τράπεζες και να επαναφέρει σε λειτουργία το βασικό κανάλι άσκησης
της νομισματικής πολιτικής , δηλαδή το τραπεζικό κανάλι, επιχειρώντας να αυξήσει
την πιστωτική επέκταση.

Παρότι αυτού του είδους οι νομισματικές πράξεις δεν προβλέπονται
από το καταστατικό της ΕΚΤ , κάλλιστα μπορούν να χαρακτηριστούν μη-συμβατικά μέσα
νομισματικής πολιτικής όπως άλλωστε έχει συμβεί με την αγορά καλυμμένων και κρατικών
ομολόγων .

Τα κίνητρα για την ΕΚΤ θα μπορούσαν να είναι τα παρακάτω:

–         
Με δεδομένη την αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων
, την εφαρμογή των κανόνων της Βασιλείας ΙΙΙ σύμφωνα με τους οποίους απαιτείται
υψηλότερη κεφαλαιακή επάρκεια, οι δυνατότητες πιστωτικής επέκτασης καθίστανται
στενότερες. Πρόκειται για ουσιαστική αδρανοποίηση του τραπεζικού καναλιού μετάδοσης
της νομισματικής πολιτικής. Η μείωση του ύψους των μη  εξυπηρετουμένων δανείων θα μπορούσε να ανατρέψει
αυτή την κατάσταση.

–         
Η ποιότητα των ισολογισμών των τραπεζών θα μπορούσε
να βελτιωθεί και οδηγηθεί σε μια υγιεινή σταθεροποίηση

Με τη συγκεκριμένη διαδικασία η ποιότητα του ισολογισμού της
ΕΚΤ  θα χειροτερεύσει. Όμως η ΕΚΤ θα αγοράσει
εκείνα τα δάνεια τα οποία έχουν συγκεκριμένη εξασφάλιση και επιπλέον θα τα αγοράσει
σε «κανονική» τιμή. Άλλωστε πρόκειται για πράξεις αναγκαίες με υψηλότερη ωφέλεια
από το κόστος . Επίσης υπάρχουν συγκεκριμένα προηγούμενα , όπως αυτό της FED (Πίνακας
1) των οποίων η επίπτωση ήταν ευνοϊκή για την αμερικανική και παγκόσμια οικονομία.
                                                   
         Πίνακας 1