Στην Ελλάδα διεξάγεται μια συζήτηση γύρω από ένα ερώτημα το οποίο προτάθηκε κατ’ αρχάς ως δικαιολογητικό επιχείρημα της Κυβέρνησης του ΓΑΠ για την ασκούμενη πολιτική του Μνημονίου: πρόκειται για το επιχείρημα ότι χωρίς τα χρήματα της Δανειακής Σύμβασης δεν θα μπορούσαν να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις.
Στο επιχείρημα αυτό βάλθηκαν να απαντήσουν και φυσικά να το ανατρέψουν , διάφορες φωνές που κυρίως προέρχονται από τον χώρο της αριστεράς , υποστηρίζοντας ότι τα έσοδα της Γενικής Κυβέρνησης φτάνουν και περισσεύουν για την πληρωμή των μισθών και συντάξεων. Μάλιστα η αποστολή τους είναι εύκολη δεδομένου η απλή παράθεση των στοιχείων που αφορούν στο μέγεθος των μισθών και συντάξεων και του αντίστοιχου μεγέθους των εσόδων της Γενικής Κυβέρνησης επιλύει αμέσως το πρόβλημα.
Είναι προφανές ο προπαγανδιστικός χαρακτήρας του επιχειρήματος από τη μεριά των κυβερνητικών και άλλων παραγόντων με στόχο τον εκφοβισμό των δημοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων αλλά και γενικότερα των ελλήνων πολιτών. Νομίζω όμως ότι υπάρχει μια σκόπιμη παρεξήγηση στο συγκεκριμένο ζήτημα την οποία και τα δύο μέρη αφήνουν να υπάρχει παραπλανώντας όσους επιθυμούν να αντιληφθούν την πραγματικότητα.
Το ελληνικό κράτος , όπως όλα τα κράτη , για να λειτουργήσουν πραγματοποιούν δαπάνες τις οποίες χρηματοδοτούν από τα έσοδά τους και αν αυτά δεν αρκούν με δανεισμό . Μπορούμε να ομαδοποιήσουμε αυτές τις δαπάνες ως εξής:
1. Μισθοί και Συντάξεις.
2. Μεταβιβαστικές Πληρωμές
3. Λειτουργικές Δαπάνες
4. Άλλες Δαπάνες του Κράτους
5. Τόκοι
6. Χρεολύσια
7. Δαπάνες ΠΔΕ
Τα Χρεολύσια ως συνήθως χρηματοδοτούνται με νέο δανεισμό ολόκληρη αυτή την περίοδο .
Οι τόκοι αποτελούν έξοδα που πρέπει να πληρωθούν . Οι πηγές αποπληρωμής προέρχονται από τις λειτουργικές πηγές του κράτους (έσοδα του κράτους) ή μέσω δανεισμού.
Τα Κράτος λειτουργεί με ένα συγκεκριμένο τρόπο καλύπτοντας σειρά αναγκών του. Για να λειτουργήσει δαπανά ένα ποσό χρημάτων . Το ποσό αυτό προέρχεται από τα έσοδα του (φόροι κτλ). Οι λειτουργικές δαπάνες του αφορούν στα μεγέθη 1,2,3,4,7 . Αν τα έσοδά του καλύπτουν τις δαπάνες του (ακριβώς) έχουμε ισοσκελισμένο πρωτογενή αποτέλεσμα. Αν υπάρξει πλεόνασμα λέμε ότι έχουμε πρωτογενή πλεονάσματα . Με αυτά μπορούμε να καλύψουμε μέρος ή των σύνολο των τόκων και έτσι να μην έχουμε έλλειμμα στον Κρατικό Προϋπολογισμό. Επομένως αν υπάρχει πρωτογενές πλεόνασμα (ή ισοσκελισμένο πρωτογενές αποτέλεσμα) το ελληνικό κράτος λειτουργεί πληρώνοντας τις δαπάνες του χωρίς να χρειάζεται δανειακούς πόρους.
Το ελληνικό κράτος την περίοδο 1976-2010 , παρουσιάζει συνεχώς πρωτογενή ελλείμματα εκτός από την περίοδο 1996-2002. Επομένως την περίοδο της συμμετοχής της ελληνικής οικονομίας στην ευρωζώνη το ελληνικό κράτος παρουσιάζει συνεχή πρωτογενή ελλείμματα. Συνεπώς το ελληνικό δημόσιο με τα έσοδά του δεν μπορεί να καλύψει τις δαπάνες λειτουργίας του. Το ύψος των εσόδων του υπολείπεται κατά το πρωτογενές έλλειμμα τις πρωτογενείς δαπάνες του. Χρειάζεται αυτό το έλλειμμα να καλυφθεί . Προφανώς μέσω δανεισμού. Προσοχή!!! ανεξαρτήτως ότι πρέπει να πληρώσει τους ληξιπρόθεσμους τόκους και επομένως πρέπει να δανειστεί εκ νέου .
Από το 2003 μέχρι και το 2011 το ελληνικό δημόσιο επειδή έχει πρωτογενή ελλείμματα χρειάζεται να δανειστεί για να τα καλύψει. Την περίοδο που η Ελλάδα εισήρθε στο Μνημόνιο είχε πρωτογενές έλλειμμα ύψους 2009: 24320 δις ευρώ. Και το 2010: 11360 δις ευρώ. Επαναλαμβάνω για ακόμα μια φορά : η λειτουργία του ελληνικού κράτους προκαλούσε ελλείμματα που για να χρηματοδοτηθούν έπρεπε να χρησιμοποιηθούν δάνειοι πόροι.
Τα έσοδα του ελληνικού κράτους την περίοδο της μεταπολίτευσης (αλλά και σε άλλες ιστορικές περιόδους) ήταν αρκετά για την πληρωμή των Μισθών και Συντάξεων αν θεωρήσουμε ότι μόνο αυτές αποτελούσαν τις δαπάνες του . Όπως ήταν αρκετά για την πληρωμή των Τόκων του ή και να πληρώσει τις Μεταβιβαστικές του Πληρωμές ή και τα Γενικά Λειτουργικά του έξοδα με την προϋπόθεση ότι κατέβαλε κάθε κονδύλι των δαπανών του ξεχωριστά. Όμως αυτή η προσέγγιση είναι άνευ νοήματος ή έχει νόημα μόνο όταν χρησιμοποιείται για λόγους προπαγανδιστικούς.
Το ελληνικό δημόσιο αποτελεί έναν οργανισμό που λειτουργεί ενιαία και συνεπώς η κάθε του λειτουργία συσχετίζεται με την άλλη. Δεν μπορείς να πληρώνεις πχ. Μισθούς και Συντάξεις και να μην δαπανάς για τις Λειτουργικές ανάγκες του Κράτους. Ή να πληρώνεις τους Τόκους και να μην δαπανάς πάλι για τις Λειτουργικές ανάγκες του Κράτους.
Συνεπώς η συζήτηση για αν τα έσοδα του ελληνικού κράτους αρκούν για την πληρωμή των Μισθών και Συντάξεων δεν έχει αντικείμενο και αποτελεί μια ακόμα έκφραση ενός απίστευτου «λαϊκισμού» για όσους την επικαλούνται ή συμμετέχουν (ανεξαρτήτως ιδεολογικής προέλευσης και απαντήσεως ) και αποβλέπει στην παράκαμψη της πραγματικότητας.
Το ζήτημα είναι αν χρειάζεται Δημοσιονομική Προσαρμογή πως επιτυγχάνεται , σε τι χρονικό διάστημα , ποιοι είναι οι υπάρχοντες περιορισμοί, πως τους υπερβαίνουμε εντός του υπάρχοντος συγκεκριμένου διεθνούς οικονομικού πλαισίου ….εκτός αν είμαστε σε θέση να το ανατρέψουμε και να δημιουργήσουμε … κάτι άλλο.
Όσο το ελληνικό δημόσιο παρουσιάζει πρωτογενή ελλείμματα χρειάζεται δάνειους πόρους.
ΚΩΣΤΑΣ ΜΕΛΑΣ 10.11.2011
