Είναι γνωστό ότι με το προσωνύμιο Big Tech χαρακτηρίζονται οι μεγάλες επιχειρήσεις του τεχνολογικού τομέα με έδρα τις ΗΠΑ και συγκεκριμένα οι Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft και Nvidia. Λόγω της θέσης τους και της επίδρασης που ασκούν στις οικονομικές τεχνολογικές, πολιτιστικές, κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις στις ΗΠΑ θεωρούνται ότι αποτελούν μέρος αυτού που έχουμε συνηθίσει να ονομάζουμε βαθύ κράτος. Οι ιδιοκτήτες τους και τα πρόσωπα που τις διοικούν είναι από τα πλέον ισχυρά άτομα των ΗΠΑ και του κόσμου ολόκληρου δεδομένου ότι ασκούν μια σχεδόν μονοπωλιακή πολιτική , όχι μόνο στον τομέα των επιχειρηματικών συναλλαγών αλλά και στην κατεύθυνση που λαμβάνει η τεχνολογική έρευνα.
Από τις αρχές περίπου του 2000 έχει σχηματισθεί και μια άλλη ομάδα επιχειρήσεων που ασχολούνται με την τεχνολογία η οποία έχει λάβει το όνομα ομάδα PayPal[1]. Η έκφραση ομάδα PayPal προσδιορίζει την ομάδα των επιχειρηματιών και των επενδυτών που, ξεκινώντας από την εμπειρία που οδήγησε στην ίδρυση της PayPal στα τέλη της δεκαετίας του ’90, αποτελεί ένα ισχυρό δίκτυο αποτελεσματικότητας και ισχύος σε τεχνολογικό και οικονομικό επίπεδο. Και όλο και περισσότερο στο πολιτικό.
Από αυτό το δίκτυο, οι κύριοι εκφραστές είναι ξεκάθαρα οι Peter Thiel και Elon Musk, αλλά δίπλα τους υπάρχει μια άπειρη αυλή εργαζομένων και συνεργατών. Δισεκατομμύριο μετά το δισεκατομμύριο, ανάμεσα σε λίγο πολύ αυτοσχέδια τσιτάτα όπως Μεγάλα Δεδομένα (Big Data), Επαυξημένη Νοημοσύνη( Intelligence Amplification), Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence), αυτό που συμβαίνει είναι ότι η ομάδα του PayPal γίνεται το βαθύ κράτος των ΗΠΑ.
Βασικά μέλη αυτής της ομάδας όπως ο Peter Thiel (ιδρυτής της Palantir) και ο Palmer Luckey ( ιδρυτής της Anduril), είναι υποστηρικτές ενός οράματος σύμφωνα με το οποίο η αμερικανική τεχνολογία πρέπει να υπηρετεί την εθνική ασφάλεια αντί να επεκταθεί σε αντίπαλες αγορές, κυρίως στον κινεζικό αντίπαλο.
Στο όραμα του Thiel, υπάρχουν δύο τύποι εχθρών: ο πρώτος συμπίπτει με τις εταιρείες τεχνολογίας που συμβολίζει η Google, εμποτισμένοι με τσιτάτα και υποκρισία. Ο δεύτερος αφορά στις παραδοσιακές αμυντικές εταιρείες ζόμπι που επιβιώνουν με δημόσιο χρήμα χωρίς να προσφέρουν και να καταφέρνουν ουσιαστικά τίποτα. Η ομάδα του PayPal, στο δρόμο της να γίνει ένα βαθύ κράτος, θέλει να αντικαταστήσει και τους δύο αυτούς τύπους. Για το λόγο αυτό επενδύει στην παραγωγή τόσο σε λογισμικό πεδίο όσο και σε υλισμικό.
Ο Thiel και η εταιρεία του η Palantir[2] έχουν χτίσει εδώ και χρόνια μια αφήγηση περί ισχυρής σύνδεσης μεταξύ τεχνολογίας και άμυνας, με επίκεντρο την ιδέα ότι η Silicon Valley πρέπει να επιλέξει να στηρίξει τις Ηνωμένες Πολιτείες, πρέπει να γίνει πατριωτική, σε μια εποχή που ο ανταγωνισμός με την Κίνα εντείνεται.
Ο Thiel εξέφρασε δημόσια την απογοήτευσή του τον Αύγουστο του 2019 σε ένα καυστικό άρθρο στους New York Times[3], στο οποίο κατηγόρησε τον ορκισμένο εχθρό του, την Google, ότι βάζει τα οικονομικά της συμφέροντα στην Κίνα πάνω από εκείνα της εθνικής ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών. Δράττεται της ευκαιρίας για να επικρίνει σκληρά το ερευνητικό κέντρο τεχνητής νοημοσύνης που λειτούργησε με μεγάλη φανφάρα εκείνους τους μήνες από την Google στο Πεκίνο, προτείνοντας μια σιωπηρή συνεργασία μεταξύ του κέντρου και του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού.
Ο Thiel πόνταρε στον Τραμπ το 2016, κέρδισε και από τότε εργάζεται για να φέρει την επιχείρησή του Palantir σε συμμετοχή στα δημόσια ζητήματα που πρωτίστως μεταφράζονται σε συμβόλαια με το αμερικανικό δημόσιο. Επομένως, νιώθει αρκετά δυνατός για να σφυροκοπά τους αντιπάλους του με το ακόλουθο ρεφρέν: αυτοί εδώ, οι εχθροί μας στη Google, κάνουν έρευνα μαζί με τους Κινέζους, βοηθούν τον κινεζικό στρατό και μετά έρχονται να πουλήσουν ηθική στις Ηνωμένες Πολιτείες;
Αυτά είναι επιχειρήματα που σίγουρα ο Thiel, έχει επαναλάβει αρκετές φορές στον ίδιο τον Τραμπ και στο περιβάλλον του. Και, πάνω απ’ όλα, είναι θέματα που γίνονται όλο και πιο σημαντικά για τον επενδυτικό σχεδιασμό του Thiel, που πραγματοποιείται μέσω της Palantir και των διαφόρων funds που συνεργάζονται μαζί του προσφέροντας κεφάλαια. Σε αυτό τον επενδυτικό σχεδιασμό συμμετέχουν εταιρείες όπως η SpaceX (Elon Musk) η οποία μαζί με την Palantir αυξάνουν δραματικά την επιρροή τους στη λεγόμενη ομάδα του PayPal .
Αυτό το πλαίσιο επενδυτικού σχεδιασμού υπογραμμίζει το όραμα μιας τεχνολογίας που έχει κατασκευαστεί ειδικά για την Άμυνα των ΗΠΑ, σε αντίθεση με τον κοσμοπολιτισμό της Silicon Valley, η οποία σύμφωνα με τον Thiel προσποιείται ότι είναι ανιθαγενής δεδομένου ότι δραστηριοποιείται σε παγκόσμιο επίπεδο χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις στην εθνική ασφάλεια.
Για να αλλάξουν τον τρόπο κατανομής των δημοσίων πόρων, η Palantir και η SpaceX έχουν μηνύσει την ομοσπονδιακή κυβέρνηση όλα αυτά τα χρόνια προκειμένου να κερδίσουν χώρο στο σύστημα προμηθειών, ανοίγοντας μια λεωφόρο για συμβάσεις από άλλες εταιρείες. Εν τω μεταξύ, τμήματα του βαθέως κράτους, όπως το υψηλόβαθμο στρατιωτικό προσωπικό που έχει βγει σε σύνταξη, προσελκύεται τώρα από την εταιρεία SpaceX, της οποίας τα προγράμματα, τώρα, είναι πολύ επιτυχημένα για να μπορεί κάποιος να τα περιορίσει.
Οι πολεμιστές της ομάδας του PayPal λαμβάνουν δημόσιο χρήμα, αλλά δεν εξαρτώνται αυστηρά από το δημόσιο χρήμα: όσο οι εταιρείες τους παράγουν ένα προϊόν για το οποίο δεν υπάρχει πραγματικός ανταγωνισμός, η ανισορροπία στις σχέσεις με την κυβέρνηση είναι υπέρ τους. Σε μια εποχή που η Αμερική χωρίς τη SpaceX θα ήταν πίσω από την Κίνα στο διάστημα, η δύναμη της SpaceX είναι ακαταμάχητη.
Ο κόσμος των venture capital των ΗΠΑ επανατοποθετείται σε σχέση με τις θέσεις και τα στοιχήματα του Thiel, δημιουργώντας μια νέα ευθυγράμμιση.
Το fund Andreessen Horowitz [4]έκανε την αρχή με μια πρωτοβουλία, η οποία πήρε τη μορφή επενδυτικού οχήματος το 2023, που ονομάζεται American Dynamism: υπό την επίβλεψη της γενικής εταίρου Katherine Boyle, το fund Andreessen Horowitz αναζητούσε επενδύσεις σε «εταιρείες που υποστηρίζουν το εθνικό συμφέρον : αεροδιαστημική, άμυνα, δημόσια ασφάλεια, εκπαίδευση, κατασκευές, αλυσίδα εφοδιασμού, βιομηχανικές δραστηριότητες και μεταποίηση».
Αυτή η πρωτοβουλία συνοδεύτηκε από την κατάργηση των επενδυτικών ορίων σε εταιρείες με αντικείμενο την άμυνα και την ασφάλεια από πολλά venture capital. Παράλληλα παρατηρήθηκε και δημόσια δραστηριότητα – συμμετοχή στις πρωτοβουλίες του American Dynamism, από Ρεπουμπλικάνους και Δημοκρατικούς πολιτικούς που προωθούν αντικινεζικές πρωτοβουλίες στο Κογκρέσο.
Επιπλέον, πρόσωπα όπως η αναπληρώτρια υπουργός Άμυνας της κυβέρνησης Μπάϊντεν, Κάθλιν Χικς, ευλογούσαν αυτά τα γεγονότα και επισήμαιναν τη σημασία του γάμου μεταξύ του Πενταγώνου και της συγκεκριμένης τεχνολογικής κοινότητας δηλαδή της διευρυμένης ομάδας PayPal . Δημοσίως ο Marc Andreessen στηρίζει τον Τραμπ .
Αυτό το δίκτυο χρειάζεται έναν εχθρό που, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, είναι η Big Tech. Ο εχθρός συμβολίζεται από την κουλτούρα της Google, τα χρώματά της, τον ισχυρισμό της για διαφορετικότητα και συμπερίληψη και την αντίθεσή της στη σύμπραξη με την εθνική ασφάλεια. Υπάρχουν κάποιες εσωτερικές διαφορές μέσα στην ομάδα του PayPal, όπως η πολύ στενή σχέση του Thiel με τον Mark Zuckerberg, αλλά η ένδειξη ενός εχθρού χρησιμεύει επίσης για να συγκεντρώσει περισσότερους υποστηρικτές στη γενική υπόθεση, όπως το επιχειρηματικό κεφάλαιο του Andreessen. Το ενδιαφέρον του τελευταίου είναι η υποστήριξη νέων επιχειρήσεων, που τους δίνει την επωνυμία «Little Tech». Με τον τρόπο αυτό διαχωρίζει σαφώς τις επιχειρήσεις που ανήκουν στην κατηγορία Little Tech από εκείνες που ανήκουν στις Big Tech δίνοντας ταυτόχρονα σήμα στις πολιτικές δυνάμεις ότι η νομοθεσία δεν πρέπει να συντάσσεται μόνο από τους λομπίστες της Google και της Microsoft, αλλά και από τα funds που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία του. Επιπλέον, η επωνυμία «Little Tech» απαιτεί ένα περιβάλλον απόλυτης απορρύθμισης, όπου οι νέες εταιρείες είναι ελεύθερες να κάνουν ό,τι θέλουν, όπως και η SpaceX πρέπει να είναι ελεύθερη να εκτοξεύει ό,τι θέλει στο διάστημα, όταν και για όσο διάστημα θέλει, χωρίς υπόκεινται σε ειδική αδειοδότηση και περιβαλλοντικές δοκιμασίες.
Υπό αυτή την έννοια, το Project Doge[5] επιτρέπει στον Musk να φυλάει τους φύλακες. Ο κωδικός πρόσβασης, η προσταγή είναι «χτίζω». Όλοι πρέπει να είναι ελεύθεροι να χτίζουν και αυτοί που χρηματοδότησαν τον Τραμπ είναι πιο ελεύθεροι από τους άλλους. Επίσης ελεύθεροι να διευθετήσουν λογαριασμούς με τους εχθρούς τους: στην περίπτωση του Musk, με το OpenAI, όταν η δική του δημιουργία τεχνητής νοημοσύνης του αφαιρέθηκε, και αντί να καταλήξει στο κύκλο της Tesla όπως είχε σχεδιάσει, ανατέθηκε στη Microsoft από το συμφωνία μεταξύ Satya Nadella (Διευθύνων Σύμβουλος της Microsoft) και Sam Altman (Διευθύνων σύμβουλος, OpenAI).
Είναι σαφές ότι οι διάφορες φιγούρες που δίνουν μορφή στο εκτεταμένο έργο της ομάδας του PayPal (η οποία περιλαμβάνει τον νέο αντιπρόεδρο James David Vance) έχουν, σε ορισμένα θέματα, διαφορετικές οπτικές και κοσμοθεωρίες. Ίσως το πιο δύσκολο θέμα αφορά στη σχέση με την Κίνα , αφού η Λαϊκή Δημοκρατία είναι η παραγωγική βάση της Tesla, η αγορά αναφοράς και ο τόπος συλλογής δεδομένων για αυτόνομη οδήγηση. Για τον Musk , το κλείσιμο της κινεζικής αγοράς στην Tesla, σε μια κλιμάκωση της σύγκρουσης, δεν θα ήταν επιθυμητό σενάριο και είναι λογικό να αντιταχθεί σε αυτό. Τουλάχιστον στην πρώτη περίοδο.
Παρεμπιπτόντως, η μεγαλύτερη νίκη της ομάδας του PayPal σημειώθηκε ακόμη και πριν από το βράδυ των εκλογών της 5ης Νοεμβρίου και συνέπεσε με την ουδετερότητα της Big Tech. Κανένας από τους μεγάλους ηγέτες της τεχνολογίας δεν έχει μιλήσει ανοιχτά εναντίον του Τραμπ. Τα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν τις προσπάθειες του Sundar Pichai της Alphabet να ανοίξει κανάλι με τον Trump, ενώ ο Satya Nadella παραμένει σιωπηλός . Ο Tim Cook χαίρεται που θεωρείται καλός από τον μεγιστάνα και, μετά την επίθεση στην Πενσυλβάνια, ο Zuckerberg είπε ότι ο Τραμπ είναι ένας «cool τύπος που ενσαρκώνει το αμερικανικό πνεύμα», ενώ ο Jeff Bezos εμπόδισε την υποστήριξη της Χάρις από την Washington Post, γράφοντας επίσης ένα άρθρο για να δικαιώσει αυτή την επιλογή. Ο Jensen Huang της Nvidia μπορεί να περιγράψει τέλεια ένα σύστημα ψύξης σε ένα κέντρο δεδομένων, αλλά αν του κάνετε μια πολιτική ερώτηση, ξέρει πάντα να μην λέει απολύτως τίποτα. Δεδομένου ότι η Big Tech είναι ένα καρτέλ ολιγοπωλίων, δεν αποκλείεται η κατάκτηση της εξουσίας από την ομάδα του PayPal να οδηγήσει επίσης σε αντι ολιγοπωλιακά μέτρα που να βασίζονται στις αντιπάθειες ορισμένων μελών του ολιγοπωλίου εις βάρος άλλων.
Στις διαλέξεις του Thiel στο Στάνφορντ, που αργότερα συγκεντρώθηκαν σε μια σύντομη έκδοση στο bestseller «Από το Μηδέν στο Ένα»[6], ο Thiel εξηγεί τη θεωρία του για το μονοπώλιο. Ο Thiel πιστεύει ότι οι μεγάλες μονοπωλιακές δομές είναι ικανές να δημιουργήσουν καινοτομία και ότι επομένως το μεγάλο μονοπώλιο υπό ορισμένες συνθήκες αξίζει υποστήριξης και θαυμασμού. Το χαρακτηριστικό του μεγάλου start-upper, του μεγάλου ιδρυτή, δεν είναι να δημιουργεί ένα μικρό προϊόν, μια μικρή φωλίτσα. Πολύ περιορισμένη προοπτική. Η τιτάνια φιλοδοξία της πρέπει να είναι να δημιουργήσει ένα γιγαντιαίο μονοπώλιο και στη συνέχεια να το εκμεταλλευτεί όλο και περισσότερο, χτίζοντας μια ολοένα βαθύτερη τάφρο μεταξύ του εαυτού του και των αντιπάλων του, με κάθε δυνατό μέσο.
Τι έκανε ο Musk ; Με το SpaceX, εντόπισε μια μεγάλη αγορά στο διάστημα που δεν υπήρχε ως τέτοια, μια οικονομία που δεν υπήρχε ως τέτοια, και ουσιαστικά δημιούργησε την αγορά μέσω της ικανότητας της εταιρείας και της απίστευτης ομάδας με επικεφαλής την πρόεδρο και την επιχειρηματική διευθύντρια, Gwynne Shotwell. Με άλλα λόγια, ο Musk δημιούργησε το μονοπώλιό του, με βάση τις κατασκευαστικές ικανότητες, και είναι πλέον διατεθειμένος να κάνει οποιαδήποτε οικονομική-πολιτική επένδυση για να το υπερασπιστεί από μελλοντικούς αντιπάλους και να αυξήσει την επιρροή του, που αντιστοιχεί στη μεγαλομανία του.
Ζούμε ήδη στον κόσμο της ομάδας του PayPal. Τι μπορεί να κάνει το παλιό βαθύ κράτος μπροστά στον θρίαμβό της, εκτός από το να κρυφτεί ή/και να πουληθεί στον νέο αφέντη; Δεν μπορεί παρά να περιμένει. Να περιμένει τον βάλτο της Ουάσιγκτον να ρουφήξει το άλογο του Musk , όπως το άλογο Artax του Atreyu στο The Neverending Story[7]. Να περιμένει να αλληλοσκοτωθούν τα πολλά κοκόρια σε αυτό το κοτέτσι, λόγω διαφορετικών χαρακτήρων και ενδιαφερόντων, ξεκινώντας από τη σχέση Τραμπ-Μασκ, που κάθε άλλο παρά απλή υπόσχεται να είναι. Αν αυτό δεν συμβεί, η μαφία του PayPal θα επιβεβαιωθεί ως το πρωταγωνιστικό δίκτυο όχι μόνο του χρήματος, αλλά και της εξουσίας αυτού του αιώνα.
[1] Ένας από τους δημιουργούς της PayPal είναι ο Peter Thiel. Η PayPal είναι πύλη ηλεκτρονικών πληρωμών, μέσω της οποίας διεκπεραιώνονται μεταφορές χρημάτων και πληρωμές και ανήκει στην αμερικανική εταιρεία PayPal Holdings, Inc.
[2] Ένα από τα αρχαία εργαλεία για την απόκτηση της εξουσίας ήταν οι μαγικές πέτρες Παλαντίρ, οι οποίες έδιναν τη δυνατότητα σε έναν μάγο να βλέπει σε οποιαδήποτε απόσταση και να ερευνά ακόμη και όσα δεν φαίνονται με γυμνό μάτι. Δες: J.R.R. Tolkien, Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών, Εκδόσεις Κέρδος.
[3]Peter Thiel, Good for Google, Bad for America, NYT ,1 August 2019 https://www.nytimes.com/2019/08/01/opinion/peter-thiel-google.html
[4] Η AH Capital Management, LLC (κοινώς γνωστή ως Andreessen Horowitz, ή a16z) είναι μια αμερικανική ιδιωτική εταιρεία επιχειρηματικών κεφαλαίων, που ιδρύθηκε το 2009 από τους Marc Andreessen και Ben Horowitz. Η εταιρεία έχει την έδρα της στο Menlo Park της Καλιφόρνια. Από τον Απρίλιο του 2023, η Andreessen Horowitz κατατάσσεται στην πρώτη θέση στη λίστα των εταιρειών επιχειρηματικού κεφαλαίου ανά περιουσιακά στοιχεία υπό διαχείριση, με 42 δισεκατομμύρια δολάρια τον Μάιο του 2024. Ο Andreessen Horowitz επενδύει τόσο σε startups σε πρώιμο στάδιο όσο και σε καθιερωμένες εταιρείες ανάπτυξης. Οι επενδύσεις της καλύπτουν τις βιομηχανίες υγειονομικής περίθαλψης, κρυπτονομισμάτων, τυχερών παιχνιδιών, fintech, εκπαίδευσης και εταιρικής πληροφορικής.
[5]Το «Department of Government Efficiency» (DOGE) του Trump είναι ένα σχέδιο ριζοσπαστικής διακυβέρνησης που διασταυρώνει τους κόσμους των μιμιδίων, των κρυπτονομισμάτων και της γραφειοκρατίας για να φέρει περισσότερη διαφάνεια και αποτελεσματικότητα στη διακυβέρνηση. Ο κύριος στόχος αυτού του σχεδίου είναι να διοικήσει η κυβέρνηση των ΗΠΑ πιο αποτελεσματικά με τη μείωση των σπάταλων δαπανών, τη μείωση των περιττών κανονισμών και την αναδιάρθρωση των ομοσπονδιακών υπηρεσιών. Η ιδέα εμπνεύστηκε από την εξαγορά του «Χ» (πρώην Twitter) από τον Μασκ και την επακόλουθη απόλυση του 80% του προσωπικού του
[6] P.Thiel –B. Masters, Aπό το μηδέν στο ένα, πως οι τεχνολογικές startups χτίζουν το μέλλον, Εκδόσεις Καστανιώτη 2015. Ξενόγλωσσος τίτλος, Zero to one- Notes on startups, or how to build the future
[7] Ente Michael, Ιστορία χωρίς τέλος, Εκδόσεις Ψυχογιός, 2012 (Ελληνική μετάφραση).
ΣΑΒΒΑΤΟ 25 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2025
