Από γενική άποψη, σ’ ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, με σαφή μαζικοδημοκρατικά χαρακτηριστικά, και με κυρίαρχο άξονα τις οικονομικές διεργασίες, η Πολιτική είναι εξαναγκασμένη να ομιλεί,in ultima istanza, διαμέσου της Οικονομίας. Να λαμβάνει, στα επιχειρήματά της, αποφασιστικά υπόψη την Οικονομία και όσα δρώμενα την χαρακτηρίζουν.
Η τελευταία νοείται, ως σύνολο ιδιοτελών δραστηριοτήτων, οι οποίες με βάση τα κριτήρια της οικονομικής αποτελεσματικότητας στοχεύουν στην πραγμάτωση πολλαπλών ατομικών συμφερόντων, και με την επενέργεια του αόρατου χεριού της αγοράς μετατρέπονται σε κοινωνική αρμονία. Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται η εντύπωση ένα αντικειμενικό πλαίσιο λειτουργίας της Οικονομίας απαλλαγμένο από κάθε πολιτική και θεσμική δέσμευση.
Η ταύτιση της αγοράς με την κοινωνία, σε αυτή την οικονομικίστικη αντίληψη, θέλει να μας κάνει να πιστέψουμε ότι το Πολιτικό- Κοινωνικό είναι ομοούσιο με το Οικονομικό, και μάλιστα με τη σφραγίδα του τελευταίου. Βεβαίως τα πράγματα δεν είναι έτσι. Παρουσιάζονται με αυτό τον τρόπο απλά επειδή η Πολιτική έχει αποφασίσει , in senso lato, έτσι. Η ανάλυση του θέματος όμως δεν είναι του παρόντος.
Εκείνο όμως που είναι του παρόντος και το οποίο κυριαρχεί εδώ και μερικές δεκαετίες ως άμεση συνέπεια της προηγουμένης αντίληψης είναι το ακόλουθο: οι περί την πολιτική ασχολούμενοι θεωρούν δεδομένο ότι σε τελική ανάλυση, η στάση των ψηφοφόρων καθορίζεται από το πώς οι επιλογές τους επηρεάζουν την τσέπη τους και ότι νικητής αναδεικνύεται όποιος καταφέρει να τους πείσει για το οικονομικό τους πρόγραμμα.
Με βάση λοιπόν, τα παραπάνω, τα πολιτικά κόμματα ποιώντας την ανάγκη φιλοτιμία είναι υποχρεωμένα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου αλλά και όχι μόνο να εκπονούν προγράμματα για την οικονομία και να τα παρουσιάζουν στους ψηφοφόρους – πολίτες.
Όλα τα πολιτικά κόμματα διαχρονικά στην Ελλάδα κατέρχονται στις εκλογές με οικονομικά προγράμματα τα οποία με την ποιο μετριοπαθή χαρακτηρισμό αποτελούν από τη μια μεριά τρανταχτές ρητορείες και από την άλλη μεριά συνονθύλευμα υποσχέσεων δίχως ιεράρχηση και βεβαίως χωρίς καμία οργανική ένταξη σε κάποιο συνεκτικό σχέδιο εφαρμοζόμενης πολιτικής.
Το γνωρίζουμε λίγο-πολύ όλοι όσοι παρακολουθούμε προσεκτικά τα τεκταινόμενα στην πολιτική ζωή της χώρας. Τα οικονομικά προγράμματα όλων των ελληνικών κομμάτων, αποτελούν συρραφή απόψεων οι οποίες εκφράζουν ακραίες βουλησιαρχικές αντιλήψεις πλήρως αυτονομημένες από την εγχώρια και διεθνή πραγματικότητα. Οι υπάρχοντες περιορισμοί πάσης φύσεως οι οποίοι λειτουργούν ακατάπαυστα (φυσικά μεταβαλλόμενοι κατά εποχές) δεν λαμβάνονται υπόψη. Ο βασικός λόγος ύπαρξης αυτής της κατάστασης είναι η προσπάθεια ικανοποίησης όλων ανεξαιρέτως των αιτημάτων της εκλογικής πελατείας.
Αυτό δεν θα ήταν κατακριτέο αν όλα αυτά τα αιτήματα εντασσόταν οργανικά σε κάποιο πρόγραμμα με τρόπο που να μην έρχονταν σε αντίθεση μεταξύ τους. Επίσης δεν θα ήταν κατακριτέο αν όλα αυτά τα αιτήματα οδηγούσαν σε θετικές μακροοικονομικές αποτιμήσεις. Οι λογιστικές αποτιμήσεις των δημοσιονομικών μέτρων, εκ της φύσεως τους είναι στατικές, και δεν συμβάλλουν στη δυναμική μακροοικονομική θεώρηση.
Όσοι ασχολούνται με την οικονομική πολιτική επιστημονικά και επαγγελματικά κατανοούν πολύ καλά αυτό που προσπαθώ να διατυπώσω. Η οικονομική πολιτική ασκείται με τη χρήση αριθμών, με ποσοτικοποίηση μεγεθών, με μετρήσεις, εκτιμήσεις και υπολογισμούς. Η εφαρμοσμένη οικονομική πολιτική δυστυχώς ασκείται με αυτό τον τρόπο. Το να ανακοινώνονται μέτρα – θεσμικά και δημοσιονομικής φύσης- σε επιμέρους θέματα χωρίς την οργανική ένταξή τους στο συνολικό υπάρχον θεσμικό πλαίσιο έτσι ώστε να αποφεύγονται εσωτερικές αντιθέσεις και συγκρούσεις, ουσιαστικά απευθύνονται στο εκλογικό ακροατήριο ενώ δρα ανασταλτικά ως προς το επιδιωκόμενο συνολικό αποτέλεσμα.
Τα μέσα επίσης που έχει στη διάθεσή της η εκάστοτε κυβέρνηση δεν είναι ούτε απεριόριστα ούτε και μπορούν πάντοτε να χρησιμοποιηθούν κατά το δοκούν. Επίσης χρειάζεται να ιεραρχηθούν. Επομένως οποιοδήποτε πρόγραμμα δεν στηρίζεται στην καταγραφή της οικονομικής πραγματικότητας της χώρας, δεν περιέχει τους στόχους του προγράμματος ποσοτικοποιημένους, αλλά και τα μέσα και τους τρόπους, δεν αποτελεί οικονομικό πρόγραμμα κατά την οικονομική έννοια του όρου αλλά απλώς ένα πολιτικό πρόγραμμα που μπορεί να εξηγεί το γιατί θα πρέπει να οδηγηθούν οι εξελίξεις προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση αλλά δεν εξηγεί το πώς και με ποιον τρόπο θα κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Επίσης θα πρέπει να καταγράφονται οι επιπτώσεις ή οι αλλαγές που η ασκούμενη οικονομική πολιτική θα επιφέρει στο σύνολο των μακροοικονομικών μεταβλητών και πώς αυτές θα κατανεμηθούν στα μέλη του κοινωνικού συνόλου.
Νομίζω όμως ότι παραβιάζω ανοικτές θύρες για όλους όσοι έχουν ασκήσει κυβερνητικό έργο ή έχουν εργασιακή εμπειρία σε ανάλογες θέσεις στη σημερινή οικονομική πραγματικότητα, ότι αρκετές (για να μη πω οι περισσότερες ) από τις υποσχέσεις που προεκλογικά μοιράζονται, αύριο θα αθετηθούν – όποιο πολιτικό κόμμα κι αν κερδίσει τις επόμενες εκλογές. Δηλαδή, όποια κυβέρνηση προκύψει, θα αναζητήσει τρόπους και επιχειρήματα και θα αθετήσει υποσχέσεις που σήμερα μοιράζει. Άλλωστε αυτό επιβεβαιώνεται από την απλή ανάγνωση των πρόσφατων και απώτερων εκλογικών αναμετρήσεων. Τα κόμματα και οι πολιτικές αρχηγεσίες που τα υποστηρίζουν, επικαλούνται, κατά τη διάρκεια που βρίσκονται στην αντιπολίτευση, την βεμπεριανή άποψη της «ηθικής του σκοπού» και όταν έρχονται στην κυβέρνηση ολοταχώς σπεύδουν να υιοθετήσουν την «ηθική της ευθύνης» έναντι μιας «αδήριτης πραγματικότητας» και των περιορισμών που αυτή επιβάλλει, την οποία, ειρήσθω εν παρόδω, γνωρίζουν τις περισσότερες φορές αλλά σιωπούν για λόγους εκλογικού συμφέροντος. Όλα τα κόμματα που αποκτούν κυβερνητική εμπειρία συμπεριφέρονται τοιουτοτρόπως.
