Μέχρι σήμερα δεν γνωρίζουμε το συνολικό ύψος των πόρων που θα εισρεύσουν στην χώρα, δεδομένου ότι δεν υπάρχει απόφαση για το λεγόμενο Σχέδιο Ανάκαμψης. Επομένως θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε τα τελικά νούμερα του Σχεδίου Ανάκαμψης και να δούμε τι ακριβώς εμπεριέχει το 7ετές δημοσιονομικό πλάνο στο οποίο αυτά θα ενταχθούν. Συνεπώς τα 32 δις ευρώ, μέχρι σήμερα, αποτελούν απλά πρόταση της ευρωπαϊκής επιτροπής.
Γνωρίζουμε, για την ώρα, το συνολικό ύψος των τριών εγκεκριμένων προγραμμάτων (540 δις ευρώ). Όμως δεν γνωρίζουμε ακόμη, και από αυτά ,τι ύψος θα κατευθυνθεί σε κάθε κράτος μέλος, δεδομένου ότι χρειάζεται αίτηση του κάθε ενός ξεχωριστά (βεβαίως με τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια που έχουν τεθεί) για να λάβει τους αναλογούντες πόρους μετά από έγκριση των αρμοδίων οργάνων της επιτροπής και σε βάθος χρόνου. Συνεπώς γνωρίζουμε το μέγιστο διαθέσιμο ποσό αλλά δεν γνωρίζουμε τι θα αιτηθεί κάθε κράτος μέλος και το σημαντικότερο τι θα εγκριθεί και τι τελικά θα εισπράξει. Σημειώνουμε ότι από τα 240 δις ευρώ του ESM, παρά το μηδενικό επιτόκιο, κανένα κράτος μέχρι σήμερα δεν θέλει να κάνει χρήση!!!
Όμως για ένα ζήτημα είμαστε σίγουροι: «Τίποτα δεν θα είναι δωρεάν και άνευ όρων», στην ΕΕ ,όπου κυριαρχεί ο γερμανικός Ordoliberalismus. Το πρώτο θέμα που χρειάζεται επομένως είναι να δούμε εάν η επιτροπεία θα είναι μόνο μέσω ευρωπαϊκού εξαμήνου ή εάν θα υπάρξουν επιπρόσθετες πλάγιες δεσμεύσεις. Διότι όπως ξεκαθάρισε και ο καθ’ ύλην αρμόδιος εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις, θα έρθουν σε βάθος 7ετίας και βεβαίως με τα ανάλογα attachments (επιτήρηση). Με άλλα λόγια, η εκταμίευσή τους δεν θα είναι καθόλου εύκολη και επομένως ούτε και σίγουρη. Επομένως η επιτήρηση και η ενισχυμένη εποπτεία αναφορικά με την χρήση των πόρων είναι δεδομένη. Για το σύνολο των χωρών. Βέβαια το ζήτημα είναι τι εποπτεία μπορεί να ασκήσει η ευρωπαϊκή επιτροπή σε χώρες όπως η Γερμανία ή η Γαλλία. Έχουμε εμπειρία για το πως η ευρωπαϊκή επιτροπή συμπεριφέρθηκε πχ για τα επί σειρά ετών υπερβολικά πλεονάσματα του γερμανικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Τέλος πάντων.
Όμως για την Ελλάδα προκύπτει ένα επιπλέον πρόβλημα το οποίο είναι ίσως και το πλέον επικίνδυνο για αυστηρότερη ακόμη εποπτεία που δεν γνωρίζουμε τα όρια της. Πρόκειται για το ονομαζόμενο φρένο στην «λευκή επιταγή» για πλήρη δημοσιονομική χαλάρωση το 2021, σε χώρες υπό μεταμνημονιακή επιτήρηση (Ελλάδα) και όσες έχουν υψηλό χρέος (Ιταλία). Δηλαδή υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να επανέλθουν οι δημοσιονομικοί περιορισμοί έστω και με νέο τρόπο από το 2021. Είναι γνωστό ότι με απόφαση της ευρωπαϊκής επιτροπής είχε αναιρεθεί η ισχύς του Συμφώνου Σταθερότητας, για τους δημοσιονομικούς περιορισμούς, από το Μάρτιο του 2020 λόγω της πανδημίας. Πιθανολογείται ότι οι τέσσερις χώρες -Δανία, Αυστρία, Σουηδία και Ολλανδία, προκειμένου να δεχθούν την πρόταση για τα κονδύλια ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, έχουν θέσει θέμα για την απάλειψη της «ρήτρας διαφυγής». Με τη σιωπηλή υποστήριξη του υπόλοιπου Βορρά, οι «4» επιδιώκουν να περάσουν σειρά μέτρων και διαβαθμίσεων, προκειμένου να δημιουργηθεί μια «νέου τύπου» δημοσιονομική χαλάρωση το 2021. Έτσι χώρες όπως η Ελλάδα με μεταμνημονιακό πρόγραμμα και η Ιταλία με υψηλό χρέος ενδέχεται να «αποχαιρετήσουν» τη λεγόμενη «ρήτρα διαφυγής», που επιτρέπει χωρίς περιορισμούς παροχές και δαπάνες λόγω του κορωναϊού. Αντιθέτως, θα μπαίνουν συγκεκριμένοι στόχοι με βάση το ύψος της ύφεσης. Συνεπώς θα πρέπει να περιμένουμε τις τελικές αποφάσεις του Συμβουλίου των Αρχηγών και στη συνέχεια τις λεπτομέρειες των «πολιτικών τεχνοκρατών». Μέχρι τότε ό,τι λέγεται αφορά μόνο σχεδιασμούς επί χάρτου που ο καθένας τους χρησιμοποιεί κατά το δοκούν. Ας περιμένουμε λοιπόν.
