Παράλληλα με την εξελισσόμενη αναταραχή στην Ανατολική Μεσόγειο και στην
Εγγύς Ανατολή παρατηρείται και μια υπέρμετρα αυξημένη επιθετικότητα της
Τουρκίας, η οποία επιζητεί πάση θυσία το ρόλο της περιφερειακής δύναμης στην
περιοχή. Βέβαια οι εξελίξεις δεν εκτυλίσσονται σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της
μικρής ομάδας γύρω από τον Ερντογάν που κινεί σήμερα τα νήματα στην Άγκυρα.
Μόνο η επιδίωξη να καταλάβει θέση περιφερειακής δύναμης δημιουργεί αντιπαραθέσεις , οξύνσεις και
τριβές με τους γείτονές της – σε πλήρη αντίθεση με το δόγμα Νταβούτογλου «
καμία τριβή με τους γείτονες»- αλλά και περιπλέκει τις σχέσεις της με τις
μεγάλες παγκόσμιες δυνάμεις. Συγχρόνως η ανακάλυψη ενεργειακών πηγών στην περιοχή της
Ανατολικής Μεσογείου και ειδικά στην περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ, προκάλεσε
τρομακτική όξυνση της επιθετικότητας της γείτονος χώρας εις βάρος της Κυπριακής
Δημοκρατίας αλλά και τις χώρας μας. Στην μεν πρώτη η οξυμένη επιθετικότητα
εκφράστηκε με συγκεκριμένες πράξεις : γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ με συνοδεία πολεμικών σκαφών (όταν γράφεται
αυτό το άρθρο το τουρκικό ναυτικό κυριολεκτικά είχε περικυκλώσει την Κύπρο με
σχεδόν 20 ναυτικές μονάδες, φρεγάτες, πυραυλακάτους και υποβρύχια) στη δε
δεύτερη με συνεχείς παραβιάσεις του εναερίου χώρου, υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά αλλά κυρίως και
πρωτίστως με απίστευτη ρητορική
επιθετικότητα.
Εγγύς Ανατολή παρατηρείται και μια υπέρμετρα αυξημένη επιθετικότητα της
Τουρκίας, η οποία επιζητεί πάση θυσία το ρόλο της περιφερειακής δύναμης στην
περιοχή. Βέβαια οι εξελίξεις δεν εκτυλίσσονται σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της
μικρής ομάδας γύρω από τον Ερντογάν που κινεί σήμερα τα νήματα στην Άγκυρα.
Μόνο η επιδίωξη να καταλάβει θέση περιφερειακής δύναμης δημιουργεί αντιπαραθέσεις , οξύνσεις και
τριβές με τους γείτονές της – σε πλήρη αντίθεση με το δόγμα Νταβούτογλου «
καμία τριβή με τους γείτονες»- αλλά και περιπλέκει τις σχέσεις της με τις
μεγάλες παγκόσμιες δυνάμεις. Συγχρόνως η ανακάλυψη ενεργειακών πηγών στην περιοχή της
Ανατολικής Μεσογείου και ειδικά στην περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ, προκάλεσε
τρομακτική όξυνση της επιθετικότητας της γείτονος χώρας εις βάρος της Κυπριακής
Δημοκρατίας αλλά και τις χώρας μας. Στην μεν πρώτη η οξυμένη επιθετικότητα
εκφράστηκε με συγκεκριμένες πράξεις : γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ με συνοδεία πολεμικών σκαφών (όταν γράφεται
αυτό το άρθρο το τουρκικό ναυτικό κυριολεκτικά είχε περικυκλώσει την Κύπρο με
σχεδόν 20 ναυτικές μονάδες, φρεγάτες, πυραυλακάτους και υποβρύχια) στη δε
δεύτερη με συνεχείς παραβιάσεις του εναερίου χώρου, υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά αλλά κυρίως και
πρωτίστως με απίστευτη ρητορική
επιθετικότητα.
Μέχρι σήμερα οι ελληνικές πολιτικές αρχηγεσίες απαντούν σ’
όλες αυτές τις προκλήσεις μέσω ενεργειών, που εν ευρεία εννοία, θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν σε αυτό που
στη διεθνή βιβλιογραφία έχει ονομαστεί «κατευνασμός». Προφανώς ο όρος είναι συνδηλωτικός αρνητικών
σημασιών, ειδικά μετά τη συμφωνία του Μονάχου (Σεπτέμβριος 1938). Για να αποφευχθεί τότε ο πόλεμος, η Γαλλία και η Βρετανία επέτρεψαν τη γερμανική προσάρτηση της Σουδητίας . Η ασκηθείσα τότε «πολιτική του κατευνασμού»
υποτίμησε τις φιλοδοξίες του Χίτλερ και πίστευε πως με επαρκείς παραχωρήσεις θα
εξασφαλιζόταν μια διαρκής ειρήνη. Σήμερα, η παραχώρηση εκείνη, εκ του
αποτελέσματος, θεωρείται ευρύτερα ως μια αποτυχημένη πράξη κατευνασμού προς τη
Γερμανία, που αντίθετα αποτέλεσε ένα τεράστιο διπλωματικό θρίαμβο για τον
Χίτλερ. Ουσιαστικά η επελθούσα συμφωνία όχι μόνο διευκόλυνε τη γερμανική
κατάληψη της Τσεχοσλοβακίας, αλλά και προκάλεσε στον Χίτλερ
την πεποίθηση ότι οι Δυτικοί σύμμαχοι δεν θα απειλούσαν κίνδυνο πολέμου κατά
την προσάρτηση της Πολωνίας το επόμενο έτος. Η εξωτερική πολιτική του Βρετανού
πρωθυπουργού Νέβιλ Τσάμπερλεν έχει συνδεθεί άρρηκτα με τα
γεγονότα εκείνης της “κρίσης του Μονάχου” και την πολιτική
κατευνασμού, αντηχώντας στις επόμενες δεκαετίες ως παραβολή διπλωματικής
αποτυχίας. Τα μαθήματα αυτά έχουν βαθιά ριζώσει στη Δυτική εξωτερική πολιτική
και ειδικότερα στην πολιτική προπαγάνδα. Αν και ο κατευνασμός συμβατικά
ορίζεται ως η πράξη της ικανοποίησης κάποιων αιτημάτων-παραπόνων μέσω
παραχωρήσεων, με στόχο την αποφυγή πολεμικής σύγκρουσης – τακτική που
παλαιότερα θεωρούταν ως μια αποτελεσματική και έντιμη στρατηγική της εξωτερικής
πολιτικής – μετά τη Διάσκεψη του Μονάχου ήρθε να συμβολίσει δειλία, αποτυχία
και αδυναμία, όπου κατά τον Ουίνστον Τσώρτσιλ παρομοιάζεται με
“κάποιον που ταΐζει ένα κροκόδειλο, ελπίζοντας ότι θα φαγωθεί τελευταίος».
όλες αυτές τις προκλήσεις μέσω ενεργειών, που εν ευρεία εννοία, θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν σε αυτό που
στη διεθνή βιβλιογραφία έχει ονομαστεί «κατευνασμός». Προφανώς ο όρος είναι συνδηλωτικός αρνητικών
σημασιών, ειδικά μετά τη συμφωνία του Μονάχου (Σεπτέμβριος 1938). Για να αποφευχθεί τότε ο πόλεμος, η Γαλλία και η Βρετανία επέτρεψαν τη γερμανική προσάρτηση της Σουδητίας . Η ασκηθείσα τότε «πολιτική του κατευνασμού»
υποτίμησε τις φιλοδοξίες του Χίτλερ και πίστευε πως με επαρκείς παραχωρήσεις θα
εξασφαλιζόταν μια διαρκής ειρήνη. Σήμερα, η παραχώρηση εκείνη, εκ του
αποτελέσματος, θεωρείται ευρύτερα ως μια αποτυχημένη πράξη κατευνασμού προς τη
Γερμανία, που αντίθετα αποτέλεσε ένα τεράστιο διπλωματικό θρίαμβο για τον
Χίτλερ. Ουσιαστικά η επελθούσα συμφωνία όχι μόνο διευκόλυνε τη γερμανική
κατάληψη της Τσεχοσλοβακίας, αλλά και προκάλεσε στον Χίτλερ
την πεποίθηση ότι οι Δυτικοί σύμμαχοι δεν θα απειλούσαν κίνδυνο πολέμου κατά
την προσάρτηση της Πολωνίας το επόμενο έτος. Η εξωτερική πολιτική του Βρετανού
πρωθυπουργού Νέβιλ Τσάμπερλεν έχει συνδεθεί άρρηκτα με τα
γεγονότα εκείνης της “κρίσης του Μονάχου” και την πολιτική
κατευνασμού, αντηχώντας στις επόμενες δεκαετίες ως παραβολή διπλωματικής
αποτυχίας. Τα μαθήματα αυτά έχουν βαθιά ριζώσει στη Δυτική εξωτερική πολιτική
και ειδικότερα στην πολιτική προπαγάνδα. Αν και ο κατευνασμός συμβατικά
ορίζεται ως η πράξη της ικανοποίησης κάποιων αιτημάτων-παραπόνων μέσω
παραχωρήσεων, με στόχο την αποφυγή πολεμικής σύγκρουσης – τακτική που
παλαιότερα θεωρούταν ως μια αποτελεσματική και έντιμη στρατηγική της εξωτερικής
πολιτικής – μετά τη Διάσκεψη του Μονάχου ήρθε να συμβολίσει δειλία, αποτυχία
και αδυναμία, όπου κατά τον Ουίνστον Τσώρτσιλ παρομοιάζεται με
“κάποιον που ταΐζει ένα κροκόδειλο, ελπίζοντας ότι θα φαγωθεί τελευταίος».
Εκτός των άλλων, ένα από τα βασικά προβλήματα της πολιτικής του κατευνασμού, όταν είναι ενεργή
σε μάκρος χρόνου, είναι ότι διαχέεται συνεχώς στην κοινωνία με τέτοιο τρόπο που
το «φοβικό σύνδρομο» , διογκώνεται και σταθεροποιείται όλο και περισσότερο εμποδίζοντας
τη δυνατότητα εναλλακτικής προοπτικής.
σε μάκρος χρόνου, είναι ότι διαχέεται συνεχώς στην κοινωνία με τέτοιο τρόπο που
το «φοβικό σύνδρομο» , διογκώνεται και σταθεροποιείται όλο και περισσότερο εμποδίζοντας
τη δυνατότητα εναλλακτικής προοπτικής.
Βασικός φορέας αυτής της διάχυσης στο ελληνικό κοινωνικό
σώμα, σήμερα αποτελεί η επιλογή των πάσης φύσεως ΜΜΕ και κοινωνικών δικτύων,
στο όνομα της πληροφόρησης , να
αναπαράγουν καθημερινά, όποια είδηση εκπορεύεται από τους ιθύνοντες της Τουρκίας , από τον Ερντογάν,
τους υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας μέχρι και τον τελευταίο σύμβουλο του
προέδρου. Καθημερινά σε ώρες αιχμής στα ΜΜΕ δεκάδες ειδικοί και μη ειδικοί ,
τουρκολόγοι και οθωμανολόγοι αναλύουν και αποφαίνονται για όλα όσα εκπορεύονται
από την τουρκική πλευρά. Καριέρες έχουν κτισθεί με αυτό τον τρόπο.
σώμα, σήμερα αποτελεί η επιλογή των πάσης φύσεως ΜΜΕ και κοινωνικών δικτύων,
στο όνομα της πληροφόρησης , να
αναπαράγουν καθημερινά, όποια είδηση εκπορεύεται από τους ιθύνοντες της Τουρκίας , από τον Ερντογάν,
τους υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας μέχρι και τον τελευταίο σύμβουλο του
προέδρου. Καθημερινά σε ώρες αιχμής στα ΜΜΕ δεκάδες ειδικοί και μη ειδικοί ,
τουρκολόγοι και οθωμανολόγοι αναλύουν και αποφαίνονται για όλα όσα εκπορεύονται
από την τουρκική πλευρά. Καριέρες έχουν κτισθεί με αυτό τον τρόπο.
Η ακατάσχετη φλυαρία, το αναμάσημα συνεχώς των ίδιων απόψεων
αλλά και η προσπάθεια πρόβλεψης των εξελίξεων διαχέουν με μαθηματική ακρίβεια
αυτό που επιθυμεί η τουρκική πλευρά : να εγκαταστήσουν το φόβο στο κοινωνικό
σώμα.
αλλά και η προσπάθεια πρόβλεψης των εξελίξεων διαχέουν με μαθηματική ακρίβεια
αυτό που επιθυμεί η τουρκική πλευρά : να εγκαταστήσουν το φόβο στο κοινωνικό
σώμα.
Είναι νομίζω καιρός, να αναστοχαστούμε σοβαρά στο
συγκεκριμένο ζήτημα και να προσπαθήσουμε να ανατρέψουμε αυτή την κατάσταση. Η
υπευθυνότητα και η εγκράτεια ας αντικαταστήσουν την φλυαρία και την
επιπολαιότητα στις αναφορές αυτών των
σοβαρών θεμάτων.
συγκεκριμένο ζήτημα και να προσπαθήσουμε να ανατρέψουμε αυτή την κατάσταση. Η
υπευθυνότητα και η εγκράτεια ας αντικαταστήσουν την φλυαρία και την
επιπολαιότητα στις αναφορές αυτών των
σοβαρών θεμάτων.
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ 13.10.2019