Η οικονομική κατάσταση της ΠΓΔΜ
Η
οικονομική κατάσταση της γειτονικής χώρας, σε μια πρώτη ανάγνωση, μπορεί να
δοθεί από την παρουσίαση των βασικών δεικτών όπως αυτοί παρουσιάζονται στο
Πίνακα 1.
οικονομική κατάσταση της γειτονικής χώρας, σε μια πρώτη ανάγνωση, μπορεί να
δοθεί από την παρουσίαση των βασικών δεικτών όπως αυτοί παρουσιάζονται στο
Πίνακα 1.
Πρόκειται
για μια μικρή οικονομία , της οποίας το ΑΕΠ ανέρχεται σε περίπου 10 δις ευρώ.
Το κατά κεφαλή εισόδημα ανέρχεται σε 4755 ευρώ ετησίως.
για μια μικρή οικονομία , της οποίας το ΑΕΠ ανέρχεται σε περίπου 10 δις ευρώ.
Το κατά κεφαλή εισόδημα ανέρχεται σε 4755 ευρώ ετησίως.
Η σύνθεση
του ΑΕΠ ανά τομέα είναι η ακόλουθη:
του ΑΕΠ ανά τομέα είναι η ακόλουθη:
Αγροτικός τομέας 10,0% , Μεταποίηση
30,0%, Υπηρεσίες 60,0%.
30,0%, Υπηρεσίες 60,0%.
Πίνακας 1.
Στον
προσδιορισμό του ΑΕΠ η ποσοστιαία συμμετοχή των επιμέρους συνιστωσών για το
2017 είναι η ακόλουθη:
προσδιορισμό του ΑΕΠ η ποσοστιαία συμμετοχή των επιμέρους συνιστωσών για το
2017 είναι η ακόλουθη:
Πίνακας 2
Ιδιωτική κατανάλωση
|
65,6
|
||
Δημόσια κατανάλωση
|
15,6
|
||
ΑΣΠΚ
|
13,6
|
||
Αποθέματα
|
20,2
|
||
Εξαγωγές
|
54
|
||
Εισαγωγές
|
69
|
Πηγή: ΚΤ
ΠΓΔΜ
ΠΓΔΜ
Οικονομικά
ενεργός πληθυσμός : 950000. Συνολικός πληθυσμός:2073272 κάτοικοι.
ενεργός πληθυσμός : 950000. Συνολικός πληθυσμός:2073272 κάτοικοι.
Οικονομικά
ενεργός πληθυσμός ανά απασχόληση : αγροτικός τομέας 16,6%, μεταποίηση 29,6%,
υπηρεσίες 53,8%.
ενεργός πληθυσμός ανά απασχόληση : αγροτικός τομέας 16,6%, μεταποίηση 29,6%,
υπηρεσίες 53,8%.
Το ποσοστό
ανεργίας είναι πολύ υψηλό : 23,0% (2017).Στην
ΠΓΔΜ το ποσοστό ανεργίας στους νέους (ηλικίες 15-24), παρά τη μείωση των
τελευταίων τριμήνων, παραμένει στο επίπεδο του 47% (β’ τρίμηνο 2017).
ανεργίας είναι πολύ υψηλό : 23,0% (2017).Στην
ΠΓΔΜ το ποσοστό ανεργίας στους νέους (ηλικίες 15-24), παρά τη μείωση των
τελευταίων τριμήνων, παραμένει στο επίπεδο του 47% (β’ τρίμηνο 2017).
Τα κύρια παραγόμενα προϊόντα είναι:
Αγροτικά προϊόντα : καπνός, σταφύλια, λαχανικά, φρούτα,
γάλα, αυγά.
γάλα, αυγά.
Βιομηχανικά προϊόντα : τρόφιμα, ποτά, υφάσματα, χημικά,
σίδερο, ατσάλι, τσιμέντο, ενέργεια.
σίδερο, ατσάλι, τσιμέντο, ενέργεια.
Το ισοζύγιο
τρεχουσών συναλλαγών της χώρας είναι ελάχιστα ελλειμματικό (2017: 1,9% του
ΑΕΠ). Αυτό οφείλεται στο έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών.
τρεχουσών συναλλαγών της χώρας είναι ελάχιστα ελλειμματικό (2017: 1,9% του
ΑΕΠ). Αυτό οφείλεται στο έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών.
Σε
απόλυτους αριθμούς το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ανέρχεται σε
261 εκ δολάρια ΗΠΑ(2017). Οι εξαγωγές σε 4,276 δις δολάρια ΗΠΑ (2017). Οι κύριες
χώρες στις οποίες εξάγει είναι: Γερμανία 49,0%, Κόσοβο 13,5%, Σερβία 7,7%,
Βουλγαρία 4,5% (2016). Οι εισαγωγές της ανέρχονται σε 5,805 δις δολάρια ΗΠΑ
(2017). Οι κύριες χώρες από τις οποίες εισάγει είναι: Γερμανία 12,2%, ΗΒ 10,7%,
Σερβία 7,9%, Ελλάδα 7,3%, Κίνα 6,2%, Ιταλία 5,6%, Τουρκία 5,1%, Βουλγαρία 4,6%
(2016).
απόλυτους αριθμούς το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ανέρχεται σε
261 εκ δολάρια ΗΠΑ(2017). Οι εξαγωγές σε 4,276 δις δολάρια ΗΠΑ (2017). Οι κύριες
χώρες στις οποίες εξάγει είναι: Γερμανία 49,0%, Κόσοβο 13,5%, Σερβία 7,7%,
Βουλγαρία 4,5% (2016). Οι εισαγωγές της ανέρχονται σε 5,805 δις δολάρια ΗΠΑ
(2017). Οι κύριες χώρες από τις οποίες εισάγει είναι: Γερμανία 12,2%, ΗΒ 10,7%,
Σερβία 7,9%, Ελλάδα 7,3%, Κίνα 6,2%, Ιταλία 5,6%, Τουρκία 5,1%, Βουλγαρία 4,6%
(2016).
Το 2016 η Ελλάδα ήταν ο 4ος σημαντικότερος
εμπορικός εταίρος της ΠΓΔΜ μετά από τη Γερμανία, τη Βρετανία και τη
Σερβία, με μερίδιο 5,73% (από 6,1% το 2015) επί του συνόλου των εμπορικών
συναλλαγών της. Η αξία του διμερούς όγκου εμπορίου ανήλθε σε 597,4 εκατ. ευρώ.
Τα κυριότερα προϊόντα που εξάγει η Ελλάδα στην ΠΓΔΜ είναι πετρελαιοειδή,
σίδηρος, χάλυβας και προϊόντα αυτών, κλωστοϋφαντουργικά, πλαστικές ύλες, φρούτα
– λαχανικά και παρασκευάσματα αυτών και μηχανήματα.
εμπορικός εταίρος της ΠΓΔΜ μετά από τη Γερμανία, τη Βρετανία και τη
Σερβία, με μερίδιο 5,73% (από 6,1% το 2015) επί του συνόλου των εμπορικών
συναλλαγών της. Η αξία του διμερούς όγκου εμπορίου ανήλθε σε 597,4 εκατ. ευρώ.
Τα κυριότερα προϊόντα που εξάγει η Ελλάδα στην ΠΓΔΜ είναι πετρελαιοειδή,
σίδηρος, χάλυβας και προϊόντα αυτών, κλωστοϋφαντουργικά, πλαστικές ύλες, φρούτα
– λαχανικά και παρασκευάσματα αυτών και μηχανήματα.
Αντίστροφα, οι ελληνικές εισαγωγές από την ΠΓΔΜ
αφορούν, κυρίως, σε σίδηρο και χάλυβα, ενδύματα και καπνά. Σύμφωνα με το ελληνικό ΥΠΕΞ, η διαμετακόμιση της ΠΓΔΜ εξαρτάται σχεδόν
εξολοκλήρου από τη Θεσσαλονίκη. Αναφέρουμε τις μεγάλες επιχειρήσεις της ΠΓΔΜ που
χρησιμοποιούν το λιμάνι της Θεσσαλονίκης : βιομηχανία νικελίου FENI ( ανήκει
στην πολυεθνική Cunico με έδρα το Άμστερντααμ), η χαλυβουργία Μakstil (ανήκει στον όμιλο της Duferco) αλλά και η
μεταλλουργία IGM.
αφορούν, κυρίως, σε σίδηρο και χάλυβα, ενδύματα και καπνά. Σύμφωνα με το ελληνικό ΥΠΕΞ, η διαμετακόμιση της ΠΓΔΜ εξαρτάται σχεδόν
εξολοκλήρου από τη Θεσσαλονίκη. Αναφέρουμε τις μεγάλες επιχειρήσεις της ΠΓΔΜ που
χρησιμοποιούν το λιμάνι της Θεσσαλονίκης : βιομηχανία νικελίου FENI ( ανήκει
στην πολυεθνική Cunico με έδρα το Άμστερντααμ), η χαλυβουργία Μakstil (ανήκει στον όμιλο της Duferco) αλλά και η
μεταλλουργία IGM.
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το εμπόριο μεταξύ
Ελλάδας και πΓΔΜ για το 2016 ανήλθε σε 797 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση
κατά 6,9% σε σχέση με το 2015. Οι εξαγωγές της Ελλάδας στην πΓΔΜ το 2016
ανήλθαν σε 566 εκατ. ευρώ έναντι 586 εκατ. ευρώ το 2015, παρουσιάζοντας μείωση
κατά 3% σε ετήσια βάση, ενώ αντίστοιχα οι εισαγωγές της Ελλάδας από την πΓΔΜ το
2016 ανήλθαν σε 221 εκατ. ευρώ έναντι 229 εκατ. ευρώ το 2015, παρουσιάζοντας
μείωση κατά 4%. Στο δεκάμηνο Ιανουαρίου Οκτωβρίου 2017, καταγράφηκε βελτίωση με
αύξηση των ελληνικών εξαγωγών κατά 13%, στα 522 εκατ. ευρώ, σε σχέση με το
αντίστοιχο διάστημα που προηγουμένου έτους. Οι εισαγωγές από την πΓΔΜ
διατηρήθηκαν αμετάβλητες στο ποσό των 187 εκατ. ευρώ για το εξεταζόμενο
διάστημα.
Ελλάδας και πΓΔΜ για το 2016 ανήλθε σε 797 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση
κατά 6,9% σε σχέση με το 2015. Οι εξαγωγές της Ελλάδας στην πΓΔΜ το 2016
ανήλθαν σε 566 εκατ. ευρώ έναντι 586 εκατ. ευρώ το 2015, παρουσιάζοντας μείωση
κατά 3% σε ετήσια βάση, ενώ αντίστοιχα οι εισαγωγές της Ελλάδας από την πΓΔΜ το
2016 ανήλθαν σε 221 εκατ. ευρώ έναντι 229 εκατ. ευρώ το 2015, παρουσιάζοντας
μείωση κατά 4%. Στο δεκάμηνο Ιανουαρίου Οκτωβρίου 2017, καταγράφηκε βελτίωση με
αύξηση των ελληνικών εξαγωγών κατά 13%, στα 522 εκατ. ευρώ, σε σχέση με το
αντίστοιχο διάστημα που προηγουμένου έτους. Οι εισαγωγές από την πΓΔΜ
διατηρήθηκαν αμετάβλητες στο ποσό των 187 εκατ. ευρώ για το εξεταζόμενο
διάστημα.
Τα
συναλλαγματικά της αποθέματα και ο χρυσός ανέρχονται σε 2,794 δις δολάρια ΗΠΑ
(2017).
συναλλαγματικά της αποθέματα και ο χρυσός ανέρχονται σε 2,794 δις δολάρια ΗΠΑ
(2017).
Η ισοτιμία
του εγχωρίου νομίσματος (μακεδονικό δηνάριο) από το 2000 έχει «αγκιστρωθεί» με
το ευρώ και κυμαίνεται γύρω από την
κεντρική ισοτιμία των 61 δηναρίων προς ένα ευρώ. Στα τέλη του Ιανουαρίου 2018
βρίσκεται στα 61,5 δηνάρια προς ένα ευρώ.
του εγχωρίου νομίσματος (μακεδονικό δηνάριο) από το 2000 έχει «αγκιστρωθεί» με
το ευρώ και κυμαίνεται γύρω από την
κεντρική ισοτιμία των 61 δηναρίων προς ένα ευρώ. Στα τέλη του Ιανουαρίου 2018
βρίσκεται στα 61,5 δηνάρια προς ένα ευρώ.
Οι
σωρευτικές Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (απόθεμα) ανέρχονται σε 7,15 δις δολάρια ΗΠΑ
(31.12.2017).
σωρευτικές Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (απόθεμα) ανέρχονται σε 7,15 δις δολάρια ΗΠΑ
(31.12.2017).
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το ύψος του επενδυμένου
ελληνικού κεφαλαίου την περίοδο 1997-2015 (στοιχεία Κεντρικής Τράπεζας ΠΓΔΜ)
ανέρχεται σε 477,3 εκατ. ευρώ, ή 10,8% επί του συνόλου.
Σήμερα, στην ΠΓΔΜ δραστηριοποιούνται περίπου 200 επιχειρήσεις ελληνικών
συμφερόντων, εκτιμάται όμως ότι υπάρχουν πολλές περισσότερες. Σημαντική είναι
επίσης η παρουσία μεγάλων ελληνικών κατασκευαστικών επιχειρήσεων, οι οποίες
έχουν αναλάβει έργα υποδομών, με διεθνείς διαγωνισμούς. Η Ελλάδα κατατάσσεται
στην 3η θέση, μεταξύ των χωρών προέλευσης Άμεσων Ξένων
Επενδύσεων (ΑΞΕ) στην ΠΓΔΜ, σε επίπεδο συσσωρευμένων επενδύσεων από το 1997, με
κατεύθυνση κυρίως τους κλάδους των τραπεζών, των πετρελαιοειδών, της
μεταποίησης (ιδιαίτερα της κλωστοϋφαντουργίας), της εξόρυξης και των λατομείων,
του εμπορίου τροφίμων/ποτών και της αγροτικής παραγωγής. Στο εννεάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2017 οι
άμεσες ξένες επενδύσεις, γενικότερα κινήθηκαν έντονα πτωτικά, μόλις 45,65 εκατ.
ευρώ, έναντι 219,66 εκατ. ευρώ το 9μηνο του 2016. Στο εξεταζόμενο διάστημα η
Ελλάδα επένδυσε στη ΠΓΔΜ 3,33 εκατ. ευρώ, ποσό που την κατέταξε στην 7η θέση
στις Α.Ξ.Ε. (πρώτη ήταν η Αυστρία με 23,63 εκ).
ελληνικού κεφαλαίου την περίοδο 1997-2015 (στοιχεία Κεντρικής Τράπεζας ΠΓΔΜ)
ανέρχεται σε 477,3 εκατ. ευρώ, ή 10,8% επί του συνόλου.
Σήμερα, στην ΠΓΔΜ δραστηριοποιούνται περίπου 200 επιχειρήσεις ελληνικών
συμφερόντων, εκτιμάται όμως ότι υπάρχουν πολλές περισσότερες. Σημαντική είναι
επίσης η παρουσία μεγάλων ελληνικών κατασκευαστικών επιχειρήσεων, οι οποίες
έχουν αναλάβει έργα υποδομών, με διεθνείς διαγωνισμούς. Η Ελλάδα κατατάσσεται
στην 3η θέση, μεταξύ των χωρών προέλευσης Άμεσων Ξένων
Επενδύσεων (ΑΞΕ) στην ΠΓΔΜ, σε επίπεδο συσσωρευμένων επενδύσεων από το 1997, με
κατεύθυνση κυρίως τους κλάδους των τραπεζών, των πετρελαιοειδών, της
μεταποίησης (ιδιαίτερα της κλωστοϋφαντουργίας), της εξόρυξης και των λατομείων,
του εμπορίου τροφίμων/ποτών και της αγροτικής παραγωγής. Στο εννεάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2017 οι
άμεσες ξένες επενδύσεις, γενικότερα κινήθηκαν έντονα πτωτικά, μόλις 45,65 εκατ.
ευρώ, έναντι 219,66 εκατ. ευρώ το 9μηνο του 2016. Στο εξεταζόμενο διάστημα η
Ελλάδα επένδυσε στη ΠΓΔΜ 3,33 εκατ. ευρώ, ποσό που την κατέταξε στην 7η θέση
στις Α.Ξ.Ε. (πρώτη ήταν η Αυστρία με 23,63 εκ).
Μεγάλοι ελληνικοί όμιλοι είναι παρόντες στην ΠΓΔΜ,
όπως τα ΕΛΠΕ μέσω της ΟΚΤΑ, ο Τιτάνας μέσω της Cementarnica, η ΕΤΕ μέσω της
Stopanska Banka, στο λιανεμπόριο η Veropoulos, η ΣΙΔΕΝΟΡ με τη Dojran Steel, η
Παυλίδης Μάρμαρα με τη Mermeren Kombinat, ο όμιλος Σαράντη στον κλάδο
καλλυντικών, αλλά και ο ΑΚΤΩΡ, ενώ πριν περάσει ο ΟΤΕ στη γερμανική D.T., είχε
και αυτός σημαντική παρουσία στη γειτονική χώρα.
όπως τα ΕΛΠΕ μέσω της ΟΚΤΑ, ο Τιτάνας μέσω της Cementarnica, η ΕΤΕ μέσω της
Stopanska Banka, στο λιανεμπόριο η Veropoulos, η ΣΙΔΕΝΟΡ με τη Dojran Steel, η
Παυλίδης Μάρμαρα με τη Mermeren Kombinat, ο όμιλος Σαράντη στον κλάδο
καλλυντικών, αλλά και ο ΑΚΤΩΡ, ενώ πριν περάσει ο ΟΤΕ στη γερμανική D.T., είχε
και αυτός σημαντική παρουσία στη γειτονική χώρα.
Το συνολικό (δημόσιο και ιδιωτικό) εξωτερικό χρέος της
χώρας ανήλθε , το 2017, στο 71,8% του ΑΕΠ, ενώ το δημόσιο χρέος ανήλθε
αντίστοιχα στο 47,1% του ΑΕΠ.
χώρας ανήλθε , το 2017, στο 71,8% του ΑΕΠ, ενώ το δημόσιο χρέος ανήλθε
αντίστοιχα στο 47,1% του ΑΕΠ.
Το δημοσιονομικό της έλλειμμα βρίσκεται στο 3,0% του
ΑΕΠ (2017).
ΑΕΠ (2017).
Παρουσιάζει υψηλές ακαθάριστες επενδύσεις ,ως % του
ΑΕΠ, 33,2% του ΑΕΠ, οι οποίες χρηματοδοτούνται σχεδόν συνολικά από την εγχώρια
αποταμίευση , 31,3% του ΑΕΠ.
ΑΕΠ, 33,2% του ΑΕΠ, οι οποίες χρηματοδοτούνται σχεδόν συνολικά από την εγχώρια
αποταμίευση , 31,3% του ΑΕΠ.
Το 2017, ο ελάχιστος μισθός ήταν 239,7 ευρώ το μήνα ή
2876 ευρώ τον χρόνο (12 μήνες). Αντιστοίχως ο μέσος ακαθάριστος μηνιαίος μισθός
ανέρχεται στις αρχές του 2018 σε 34079 «μακεδονικά» δηνάρια ή περίπου σε 554
ευρώ.
2876 ευρώ τον χρόνο (12 μήνες). Αντιστοίχως ο μέσος ακαθάριστος μηνιαίος μισθός
ανέρχεται στις αρχές του 2018 σε 34079 «μακεδονικά» δηνάρια ή περίπου σε 554
ευρώ.
Η πλειονότητα των τραπεζικών ιδρυμάτων της χώρας (όπως
άλλωστε και όλων των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων), αποτελούν θυγατρικές
επιχειρήσεις χρηματοπιστωτικών ομίλων της Αυστρίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας και,
σε μικρότερο πλέον βαθμό, της Ελλάδος. Μετά την κρίση,
την πρώτη περίοδο 2010-2014, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα των ανεπτυγμένων
γειτονικών προς τη ΝΑ Ευρώπη οικονομιών―μητρικά των τραπεζικών ιδρυμάτων της ΝΑ
Ευρώπης― βρέθηκαν τα ίδια σε στενότητα ρευστότητας και άντλησης κεφαλαίων, με
αποτέλεσμα να αναγκαστούν να υλοποιήσουν μέτρα “εκτάκτου ανάγκης” που
συμπεριλάμβαναν στρατηγικές απομόχλευσης και μείωσης των περιφερειακών τους
θέσεων. Επίσης, ανασχετικό ρόλο στην εγχώρια χρηματοπιστωτική λειτουργία διαδραμάτισε
ο υψηλός αριθμός μη εξυπηρετούμενων δανείων που συσσωρεύθηκε στη διάρκεια της
κρίσης. Σταδιακά, μετά το 2014 οι χώρες της ΝΑ Ευρώπης ξεπερνούν το φαινόμενο της
ανάπτυξης χωρίς ή με αναιμικό τραπεζικό δανεισμό (creditless growth). Στις
χώρες των δυτικών Βαλκανίων (πλην της Αλβανίας), η τάση ανάκαμψης της
πιστωτικής επέκτασης, με έμφαση στην καταναλωτική πίστη, ξεκίνησε το 2015,
συνεχίστηκε το 2016 και φαίνεται να εδραιώνεται το 2017.
άλλωστε και όλων των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων), αποτελούν θυγατρικές
επιχειρήσεις χρηματοπιστωτικών ομίλων της Αυστρίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας και,
σε μικρότερο πλέον βαθμό, της Ελλάδος. Μετά την κρίση,
την πρώτη περίοδο 2010-2014, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα των ανεπτυγμένων
γειτονικών προς τη ΝΑ Ευρώπη οικονομιών―μητρικά των τραπεζικών ιδρυμάτων της ΝΑ
Ευρώπης― βρέθηκαν τα ίδια σε στενότητα ρευστότητας και άντλησης κεφαλαίων, με
αποτέλεσμα να αναγκαστούν να υλοποιήσουν μέτρα “εκτάκτου ανάγκης” που
συμπεριλάμβαναν στρατηγικές απομόχλευσης και μείωσης των περιφερειακών τους
θέσεων. Επίσης, ανασχετικό ρόλο στην εγχώρια χρηματοπιστωτική λειτουργία διαδραμάτισε
ο υψηλός αριθμός μη εξυπηρετούμενων δανείων που συσσωρεύθηκε στη διάρκεια της
κρίσης. Σταδιακά, μετά το 2014 οι χώρες της ΝΑ Ευρώπης ξεπερνούν το φαινόμενο της
ανάπτυξης χωρίς ή με αναιμικό τραπεζικό δανεισμό (creditless growth). Στις
χώρες των δυτικών Βαλκανίων (πλην της Αλβανίας), η τάση ανάκαμψης της
πιστωτικής επέκτασης, με έμφαση στην καταναλωτική πίστη, ξεκίνησε το 2015,
συνεχίστηκε το 2016 και φαίνεται να εδραιώνεται το 2017.
Ο Δείκτης Κεφαλαιακής Επάρκειας του χρηματοπιστωτικού συστήματος της ΠΓΔΜ ανέρχεται
σε 15,8% (β’ τρίμηνο 2017), ενώ τα δάνεια
σε καθυστέρηση , την ίδια περίοδο, στο 6,7%.
σε 15,8% (β’ τρίμηνο 2017), ενώ τα δάνεια
σε καθυστέρηση , την ίδια περίοδο, στο 6,7%.