Πως απαντάται το παραπάνω ερώτημα;
Κατ’ αρχάς θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ενώ απομειώθηκε η Ονομαστική Αξία του ελληνικού ΔΧ κατά 105,6 δις ευρώ, εντούτοις το συνολικό ύψος του ΔΧ ως ποσοστό του ΑΕΠ παραμένει το 2012 και το 2013 περίπου στα ίδια επίπεδα με το 2011 και συγκεκριμένα στο 164% του ΑΕΠ . Τούτο επειδή με τη νέα δανειακή σύμβαση θα δανεισθούμε 130 δις ευρώ συν 34,5 δις ευρώ που απομένουν να λάβουμε από την πρώτη σύμβαση, δηλαδή συνολικά 164,5 δις ευρώ , και από αυτά μόνο περίπου 67 -70 δις ευρώ πηγαίνουν σε αντικατάσταση ήδη υφισταμένου χρέους με το νέο συνολικό χρέος της χώρας το 2012 και το 2013 να παραμένει όπως και το 2011. Η πορεία μείωσης του ΔΧ βάσει του σχεδίου της Τρόικας για 120.0% ή 117,5% (σύμφωνα με την νέα εκτίμηση του ΔΝΤ και της ΕΕ) θα εξαρτηθεί αποκλειστικά από τους ρυθμούς μεγέθυνσης του ΑΕΠ (2,5%), τη δημιουργία Πρωτογενών Πλεονασμάτων (4,5% ) από το 2014 μέχρι το διηνεκές και την είσπραξη 19 δις ευρώ από την αξιοποίηση της Δημόσιας Περιουσίας. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην συγκεκριμένη έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα την Δευτέρα 12.03.2012 το δεύτερο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας μπορεί να καταστήσει βιώσιμο το ελληνικό χρέος, αλλά η Αθήνα θα πρέπει να παραμείνει πιστή στην τήρηση των συμφωνηθέντων δεσμεύσεων με τους διεθνείς πιστωτές της έως το 2030.
Η έκθεση προβλέπει μεταξύ άλλων πως η Ελλάδα ενδεχομένως να χρειαστεί και νέο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας μετά το 2014. Μάλιστα θεωρείται βέβαιο ότι η ΕΕ έχει αναλάβει την υποχρέωση να καλύψει τα χρηματοδοτικά κενά του προγράμματος τουλάχιστον μέχρι το 2015. «Τα αποτελέσματα δείχνουν πως το νέο δανειοδοτικό πρόγραμμα της Ελλάδας μπορεί να καταστήσει βιώσιμο το ελληνικό χρέος, αλλά οι κίνδυνοι που παραμένουν είναι εξαιρετικά σημαντικοί”, τονίζεται μεταξύ άλλων στην έκθεση.
Παράλληλα όμως οι προκλήσεις προς την κοινή λογική παραμένουν: Πιο συγκεκριμένα:
1)Οι μακροοικονομικοί στόχοι που έχουν τεθεί μέσω του νέου πακέτου πόσο πιθανό είναι να επιτευχθούν; Πως μια χώρα από ύφεση 7,0% το 2011 και περίπου 5,0% το 2012 θα περάσει στην ανάπτυξη και τι είδους ανάπτυξη θα είναι αυτή όσον αφορά στο κυρίαρχο πλέον πρόβλημα της τεράστιας ανεργίας; Πως θα σπάσει ο φαύλος κύκλος μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος –μείωσης του ΑΕΠ –μείωσης του ελλείμματος…; Τα νέα μέτρα 11,5 δις ευρώ για το 2013-2014 δεν θα έχουν καμία επίδραση στην ύφεση, στην ανεργία, στην κοινωνική συνοχή;
2)Η Ελλάδα αντιμετωπίζει θεμελιώδης ανισορροπίες οι οποίες δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν εν μέσω της φοβερής κρίσεως που διαπερνά την χώρα χωρίς την ελάχιστη συναίνεση της ελληνικής κοινωνίας. Ποτέ καμία μεταρρύθμιση δεν προχώρησε αποτελεσματικά χωρίς να αποσπάσει την πλειοψηφία ή σε κάθε περίπτωση μεγάλο τμήμα της κοινωνίας. Η κρίση έχει κατακερματίσει τόσο πολύ την κοινωνία που είναι αδύνατον να υπάρξει ελάχιστη συναίνεση για το οτιδήποτε.
3)Τι θα γίνει αν η Ελλάδα αποτύχει στην επίτευξη των στόχων που της έχουν επιβληθεί; Ένα νέο PSI πιθανόν να χρειαστεί στο μέλλον (μάλλον το 2013), ιδιαίτερα αν η Ελλάδα αποτύχει να σημειώσει πρωτογενή πλεονάσματα παράλληλα με νέες απορροφήσεις από το εισοδηματικό κύκλωμα.
1)Οι μακροοικονομικοί στόχοι που έχουν τεθεί μέσω του νέου πακέτου πόσο πιθανό είναι να επιτευχθούν; Πως μια χώρα από ύφεση 7,0% το 2011 και περίπου 5,0% το 2012 θα περάσει στην ανάπτυξη και τι είδους ανάπτυξη θα είναι αυτή όσον αφορά στο κυρίαρχο πλέον πρόβλημα της τεράστιας ανεργίας; Πως θα σπάσει ο φαύλος κύκλος μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος –μείωσης του ΑΕΠ –μείωσης του ελλείμματος…; Τα νέα μέτρα 11,5 δις ευρώ για το 2013-2014 δεν θα έχουν καμία επίδραση στην ύφεση, στην ανεργία, στην κοινωνική συνοχή;
2)Η Ελλάδα αντιμετωπίζει θεμελιώδης ανισορροπίες οι οποίες δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν εν μέσω της φοβερής κρίσεως που διαπερνά την χώρα χωρίς την ελάχιστη συναίνεση της ελληνικής κοινωνίας. Ποτέ καμία μεταρρύθμιση δεν προχώρησε αποτελεσματικά χωρίς να αποσπάσει την πλειοψηφία ή σε κάθε περίπτωση μεγάλο τμήμα της κοινωνίας. Η κρίση έχει κατακερματίσει τόσο πολύ την κοινωνία που είναι αδύνατον να υπάρξει ελάχιστη συναίνεση για το οτιδήποτε.
3)Τι θα γίνει αν η Ελλάδα αποτύχει στην επίτευξη των στόχων που της έχουν επιβληθεί; Ένα νέο PSI πιθανόν να χρειαστεί στο μέλλον (μάλλον το 2013), ιδιαίτερα αν η Ελλάδα αποτύχει να σημειώσει πρωτογενή πλεονάσματα παράλληλα με νέες απορροφήσεις από το εισοδηματικό κύκλωμα.
4) Το σημαντικότερο ερώτημα είναι αν έχει δημιουργηθεί ένα σημαντικό τείχος προστασίας γύρω από την Ελλάδα με στόχο βεβαίως την στειροποίηση των δυσμενών επιδράσεων στην Ευρωζώνη. Οι μέχρι τώρα ενδείξεις είναι ότι το PSI είναι ένα σημαντικό βήμα προς την περιχαράκωση της ευρωζώνης παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει μια πολύ δύσκολη στιγμή
Επιστρέφοντας όμως στην ελληνική περίπτωση, κατά την άποψή μας, ακόμη και να επιτευχθούν όλοι οι στόχοι της ανάπτυξης, των πρωτογενών πλεονασμάτων και της μείωσης των δαπανών, ο στόχος του 120% του ΑΕΠ για το χρέος μέχρι το 2020 είναι και πάλι ανέφικτος. Η ελληνική οικονομία θα βγει τόσο λαβωμένη που είναι αμφίβολο αν ακόμη και αυτά τα επίπεδα του χρέους είναι βιώσιμα.
Στο σενάριο της ήπιας οικονομικής ανάκαμψης, της βελτίωσης του πρωτογενούς πλεονάσματος και της ύπαρξης εσόδων από αποκρατικοποιήσεις η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να έχει ένα τεράστιο χρέος μέχρι το 2020, το οποίο θα ανέρχεται στο 120% του ΑΕΠ περίπου, ύψος διπλάσιο από το απαιτούμενο σύμφωνα με τη συνθήκη του Μάαστριχτ το οποίο κατά κοινή ομολογία μπορεί να θεωρηθεί διαχειρίσιμο.
Στο σενάριο της ήπιας οικονομικής ανάκαμψης, της βελτίωσης του πρωτογενούς πλεονάσματος και της ύπαρξης εσόδων από αποκρατικοποιήσεις η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να έχει ένα τεράστιο χρέος μέχρι το 2020, το οποίο θα ανέρχεται στο 120% του ΑΕΠ περίπου, ύψος διπλάσιο από το απαιτούμενο σύμφωνα με τη συνθήκη του Μάαστριχτ το οποίο κατά κοινή ομολογία μπορεί να θεωρηθεί διαχειρίσιμο.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς με βάση το σχέδιο της Τρόικας οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας για φέτος ανέρχονται περίπου στα 40 δισ. ευρώ, ενώ η χώρα θα χρειαστεί από 20 έως 28 δισ. ευρώ ετησίως μέχρι το 2016. Από εκεί και πέρα, οι χρηματοδοτικές ανάγκες θα μπορούσαν να πέσουν κάτω από τα 20 δισ. ευρώ και να κινηθούν προς τα 10 δισ. ευρώ στο τέλος της περιόδου, εάν υπολογιστεί ότι θα υπάρξει πρωτογενές πλεόνασμα περίπου 2,5% του ΑΕΠ το διάστημα 2015-2020.
Ακόμα και έτσι ποιος πιστεύει ότι η Ελλάδα θα μπορεί να δανεισθεί από τις χρηματοπιστωτικές αγορές;
Ακόμα και έτσι ποιος πιστεύει ότι η Ελλάδα θα μπορεί να δανεισθεί από τις χρηματοπιστωτικές αγορές;
Μετά την ολοκλήρωση του PSI , οι περισσότεροι αναλυτές των μεγαλύτερων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων , θεωρούν εξαιρετικά αβέβαιη την εκτίμηση ότι η χώρα θα μπορούσε να επανέλθει στις αγορές το 2015. Οι οικονομικές ανάγκες που θα πρέπει να καλύψει για την περίοδο 2015-2020 μπορεί να φτάνουν τα 50 δισ. ευρώ. ‘Ήδη έχουμε τα πρώτα σημάδια του πως αντιμετωπίζονται τα νέα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου :
Τα νέα ομόλογα που προέκυψαν από το PSI συνεχίζουν να διαπραγματεύονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ενώ οι αποδόσεις βρίσκονται κοντά στο 13-14%. Οι επενδυτές δείχνουν τις διαθέσεις τους ότι δεν πρόκειται εύκολα να δανείσουν την Ελλάδα, η οποία μετά το 2015 θα πρέπει να καλύψει τα χρηματοδοτικά της κενά.
Σύμφωνα με την άποψή μας η Ελλάδα είναι μακριά από τη διάσωση, ενώ δεν αποκλείεται καθόλου το ενδεχόμενο ενός τρίτου πακέτου διάσωσης.
Τα νέα ομόλογα που προέκυψαν από το PSI συνεχίζουν να διαπραγματεύονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ενώ οι αποδόσεις βρίσκονται κοντά στο 13-14%. Οι επενδυτές δείχνουν τις διαθέσεις τους ότι δεν πρόκειται εύκολα να δανείσουν την Ελλάδα, η οποία μετά το 2015 θα πρέπει να καλύψει τα χρηματοδοτικά της κενά.
Σύμφωνα με την άποψή μας η Ελλάδα είναι μακριά από τη διάσωση, ενώ δεν αποκλείεται καθόλου το ενδεχόμενο ενός τρίτου πακέτου διάσωσης.
Συνεπώς θεωρούμε ότι η άτακτη χρεοκοπία δεν έχει αποφευχθεί παρά τα όσα λέγονται από τους κυβερνώντες. Πιο συγκεκριμένα, ακόμη και αν επρόκειτο να εφαρμοστούν πλήρως οι μεταρρυθμίσεις και οι περικοπές, είναι “εξαιρετικά απίθανο” η χώρα να θέσει υπό έλεγχο το βιώσιμο χρέος, το οποίο εκτιμάται ότι θα φτάσει στο 120% του ΑΕΠ το 2020. Ήδη έχουν στερηθεί σημαντικά κεφάλαια από τις επενδύσεις, την ανάπτυξη και την απασχόληση. Η ενεργός ζήτηση της χώρας έχει υποστεί τέτοια μείωση που δεν βλέπουμε το πώς μπορεί να διατηρηθεί σε κάποιο έστω και πολύ χαμηλότερο επίπεδο ισορροπίας. Το ότι οι εξαγωγές θα καλύψουν σχετικά αυτό το κενό είναι ένα παραμύθι με κρυμμένους πολλούς δράκους. Οι εξαγωγές προϋποθέτουν παραγωγή. Άρα πρέπει πρώτα να ασχοληθούμε με την παραγωγή. Επίσης οι αναμενόμενες Άμεσες Ξένες Επενδύσεις λόγω της δραστικής μείωσης του κόστους εργασίας επίσης είναι ένα ακόμα παραμύθι μάλιστα χειρότερο από το προηγούμενο. Φαίνεται όλοι ξεχνούν ότι η Ελλάδα είναι μέχρι σήμερα στα τελευταία επίπεδα εισροής ΑΞΕ στον Ευρώπη και όχι μόνο.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι μόλις λίγα 24ωρα μετά την ολοκλήρωση όλων των προϋποθέσεων για τη λήψη του δεύτερου πακέτου στήριξης της ελληνικής οικονομίας ύψους 130 δισ. ευρώ, και χωρίς ακόμη να έχει τελειώσει η μεγαλύτερη αναδιάρθρωση κρατικού χρέους στη σύγχρονη ιστορία, οι αναλυτές βλέπουν ότι ήδη οι επενδυτές έχουν αρχίσει να ποντάρουν στην προοπτική να ληφθεί και τρίτο πακέτο από την Ελλάδα.
Αν και οι αξιωματούχοι τόσο στην Ελλάδα όσο και στην ευρωζώνη διατείνονται ότι έβαλαν ένα στοπ στην κρίση και ότι ξεκινά περίοδος σταθερότητας στην περιοχή, οι περισσότεροι αναλυτές διαφωνούν.
Οι αγορές ήδη έχουν αρχίσει να αποτιμούν αυτό το ενδεχόμενο. Δηλαδή η Ελλάδα να προχωρήσει σε μία ακόμη αναδιάρθρωση του χρέους της, η οποία θα είναι πιο άτακτη από την προηγούμενη, καθώς θα περιλαμβάνει περισσότερο την πιθανότητα της εξόδου από το ευρώ. Η συμφωνία δίνει απλά λίγο περισσότερο χρόνο για να επανέλθει δριμύτερο το ελληνικό δράμα σε όλο του το μεγαλείο.
ΚΩΣΤΑΣ ΜΕΛΑΣ 15/03/2012.