1.
Το ύψος του συνολικού «νέου» δανείου προς την Ελλάδα , μετά τις τελευταίες εξελίξεις, ανέρχεται τελικά σε 137,1 δις ευρώ. Από αυτά : 109,1 δις ευρώ δίνονται από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τα 28,0 δις ευρώ από το ΔΝΤ. Από τα χρήματα του ΔΝΤ ,τα 19,8 δις ευρώ δίνονται για τριετή περίοδο μέχρι το 2014 όπως και τα υπόλοιπα των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων , ενώ τα 8,2 δις ευρώ για το 2015 αφού έχει τελειώσει το τριετές πρόγραμμα. Αν σε αυτά προσθέσουμε και 34,4 δις από την πρώτη δανειακή σύμβαση τα οποία δεν έχουν απορροφηθεί ακόμα, το συνολικό ύψος των δανειακών κεφαλαίων φθάνει τα 171,5 δις ευρώ (τα 163,3 δις μέχρι το 2014 και τα 8,2 δις ευρώ το 2015 μόνο από το ΔΝΤ).
Τώρα σύμφωνα με την δανειακή σύμβαση που κατατέθηκε στη Βουλή των Ελλήνων από τα 109,1 δις ευρώ τα 61,7 δις ευρώ αποτελούν νέα δάνεια. Τα υπόλοιπα 47,4 δις δεν συνιστούν νέα υποχρέωση καθόσον , τα 24,4 δις ευρώ προέρχονται από την ΣΔ 8.52010 (μη χρησιμοποιηθέντα) και τα 23 δις ευρώ λόγω ότι αποτελούν διευκόλυνση για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Από τα υπόλοιπα , 9,4 δις ευρώ αποτελούν το υπόλοιπο των παλαιών δανείων που αναλογεί στο ΔΝΤ, και δεν συνιστά κατ’ αναλογία νέο δανεισμό. Ενώ τα 28 δις ευρώ αποτελούν νέο δανεισμό. Συνεπώς ο νέος δανεισμός φθάνει στο ύψος των 61,7+28 =89,7 δις ευρώ. Αν αφαιρεθούν από τα 105,6 δις που αποτελεί το ύψος της απομείωσης τότε το καθαρό υπόλοιπο της απομείωσης φθάνει στα 16,3 δις ευρώ. Τώρα τα 23 δις ευρώ που δεν θεωρείται νέος δανεισμός διότι θα πρέπει μετά μια πενταετία να επιστραφεί από τις τράπεζες στις οποίες θα δοθεί τώρα για την ανακεφαλαιοποίηση τους. Κατά την άποψή μου πρόκειται για έμμεση μορφή δανεισμού και σαφέστατα επιβαρύνει το δημόσιο δανεισμό για τα συγκεκριμένα έτη.
Τώρα από τα 171,5 δις ευρώ θα διατεθούν ως εξής:
τα 30,0 δις ευρώ με σκοπό να χρηματοδοτηθεί μέρος της εθελοντικής ανταλλαγής ομολόγων της Ελλάδος με επενδυτές του ιδιωτικού τομέα.
Τα 35,0 δις ευρώ με σκοπό να παρασχεθεί στην Ελληνική Δημοκρατία η δυνατότητα να χρηματοδοτήσει την ενδεχόμενη επαναγορά τίτλων της που έχουν παρασχεθεί ως ενέχυρο στο ευρωσύστημα , με τίτλους του ΕΤΧΣ (EFSF).
Τα 5,7 δις ευρώ με σκοπό την εξυπηρέτηση των συσσωρευμένων τόκων ομολόγων μέχρι την ημερομηνία εθελοντικής ανταλλαγής των ομολόγων.
Τα 23 δις ευρώ για την άμεση ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Λέμε άμεση διότι οι συνολικές ανάγκες , μετά την έκθεση της Blackrock , υπολογίζονται ότι μέχρι το 2014 , θα ανέλθουν σε 48 δις ευρώ, Δηλαδή θα διατεθούν περαιτέρω σε δύο δόσεις κεφάλαια ύψους 25 δις ευρώ.
Συνεπώς 118,7 δις ευρώ θα διατεθούν ευθέως για το τραπεζικό σύστημα. Τα υπόλοιπα 44,6 δις ευρώ θα χρησιμοποιηθούν για να καλύψουν τα ελλείμματα, τις άλλες ανάγκες και τα χρεολύσια (για τα δάνεια στον επίσημο τομέα) των ετών μέχρι και το 2014, και 8,2 δις ευρώ (από το ΔΝΤ) το 2015.
2.
Η καθυστέρηση της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους , ως γνωστόν, έδωσε τη δυνατότητα στις τράπεζες που κατείχαν το ελληνικό χρέος να το ξεφορτωθούν , τόσο προς την ΕΚΤ όσο και προς διάφορα κερδοσκοπικά κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου ( hedge funds).
Τον Μάιο του 2010, οι ιδιώτες πιστωτές από την Ευρώπη κατείχαν περίπου 68 δισ. δολάρια ελληνικού χρέους, σύμφωνα με την Διεθνή Τράπεζα Διακανονισμών (BIS). Εάν η Ελλάδα προχωρούσε σε απομείωση του χρέους της τότε, οι τράπεζες θα έχαναν περίπου 51 δισ. Δολάρια, με βάση το ποσοστό απομείωσης σε όρους καθαρής παρούσας αξίας που τελικά πραγματοποιήθηκε.
Ωστόσο, η έκθεση των ευρωπαϊκών τραπεζών στο ελληνικό χρέος μειώθηκε σχεδόν στο μισό τους 15 μήνες που επακολούθησαν( σύμφωνα με την BIS). Παρά το γεγονός ότι υπήρξε απομείωση , το ελληνικό χρέος μειώθηκε σχετικά λίγο, με τον κίνδυνο μιας μελλοντικής απομείωσης να παραμένει, και μάλιστα να απειλεί τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης, αφού το χρέος αυτό περνά από τα χέρια των ιδιωτών στον επίσημο τομέα. .Η ανταλλαγή των ελληνικών ομολόγων δεν πέτυχε να καταστήσει το ελληνικό χρέος βιώσιμο, με αποτέλεσμα μια ακόμη απομείωση χρέους θα συμβεί στο μέλλον, η οποία θα γίνει στην έκθεση του δημόσιου τομέα.
Η ΕΕ τείνει όλο και πιο πολύ να γίνεται πιο ευνοϊκή προς τον τραπεζικό κλάδο, ιδιαίτερα μάλιστα σε εκείνες τις τράπεζες που εμφανίζουν αδυναμίες και μπορεί να προκαλέσουν συστημικούς κινδύνους. Κάθε πολιτική είναι σχεδιασμένη να βοηθά τις τράπεζες – ζόμπι να επιβιώσουν, όπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενα άρθρα μας.
Ωστόσο, η έκθεση των ευρωπαϊκών τραπεζών στο ελληνικό χρέος μειώθηκε σχεδόν στο μισό τους 15 μήνες που επακολούθησαν( σύμφωνα με την BIS). Παρά το γεγονός ότι υπήρξε απομείωση , το ελληνικό χρέος μειώθηκε σχετικά λίγο, με τον κίνδυνο μιας μελλοντικής απομείωσης να παραμένει, και μάλιστα να απειλεί τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης, αφού το χρέος αυτό περνά από τα χέρια των ιδιωτών στον επίσημο τομέα. .Η ανταλλαγή των ελληνικών ομολόγων δεν πέτυχε να καταστήσει το ελληνικό χρέος βιώσιμο, με αποτέλεσμα μια ακόμη απομείωση χρέους θα συμβεί στο μέλλον, η οποία θα γίνει στην έκθεση του δημόσιου τομέα.
Η ΕΕ τείνει όλο και πιο πολύ να γίνεται πιο ευνοϊκή προς τον τραπεζικό κλάδο, ιδιαίτερα μάλιστα σε εκείνες τις τράπεζες που εμφανίζουν αδυναμίες και μπορεί να προκαλέσουν συστημικούς κινδύνους. Κάθε πολιτική είναι σχεδιασμένη να βοηθά τις τράπεζες – ζόμπι να επιβιώσουν, όπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενα άρθρα μας.
3.
Οι ελληνικές και οι κυπριακές τράπεζες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα μετείχαν στο PSI με ελληνικά ομόλογα 43 δισ. ευρώ, καθώς και με δάνεια ύψους 6,5 δισ. που έχουν χορηγήσει προς διάφορες ΔΕΚΟ.
Σύμφωνα με έγκυρους υπολογισμούς η προβλεπόμενη επιβάρυνση από την απομείωση των ομολόγων και δανείων θα υπερβεί τα 30- 35 δισ. ευρώ, περισσότερο από όσο είναι περίπου και τα ίδια κεφάλαια του ελληνικού τραπεζικού συστήματος σήμερα[1]. Βρισκόμαστε δηλαδή αντιμέτωποι με το φαινόμενο στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα να υπάρχουν αρνητικά κεφάλαια.
Αυτό σημαίνει ότι η παρέμβαση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας είναι απαραίτητη για όλους.
Για την ώρα δεν είναι γνωστή η μέθοδος λογιστικής απεικόνισης των ζημιών του PSI στα τραπεζικά αποτελέσματα του 2011. Μάλιστα, εφόσον υπάρξει μεγάλη καθυστέρηση στην οριστικοποίηση των όρων αποτύπωσης των ζημιών αναμένεται να ζητηθεί παράταση για τη δημοσίευση των τραπεζικών ισολογισμών. Όμως λίγο πολύ όλοι μιλούν ότι η απομείωση στα ομόλογα και δάνεια θα κινηθεί σε όρους παρούσας αξίας , μεταξύ 70% και 75% που σημαίνει σε προ φόρων βάση θα χρειαστούν τα ποσά που έχουμε αναφέρει προηγουμένως[2]. Αν όμως πραγματοποιηθεί σε μετά φόρων βάση κάτι που το ζήτησαν επίμονα τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα , σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες θα χρειαστούν λιγότερα περίπου 7,0 δις ευρώ
Παράλληλα βρισκόμαστε σε αναμονή των συμπερασμάτων της Blackrock για το ύψος των επισφαλειών που ενυπάρχουν στο χορηγητικό χαρτοφυλάκιο του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος ( αξιολόγησε 18 ΧΠΙ) και τα απαιτούμενα κεφάλαια για την κάλυψή τους. Οι ανακοινώσεις αναμένονται την περίοδο μεταξύ 19 και 23 Μαρτίου. Είναι γνωστό ότι η Blackrock μέσα από δειγματοληπτικούς ελέγχους μεγάλης κλίμακας, διερεύνησε τα δάνεια της λιανικής τραπεζικής ( retail) και σε κάποιο βαθμό και τα επιχειρηματικά δάνεια. Επίσης ελέχθησαν όλες οι off shores εταιρίες των τραπεζών εντός Ελλάδος, ενώ δεν ελέχθησαν οι off shores εταιρίες των ελληνικών τραπεζών εκτός Ελλάδος, όπως και οι θυγατρικές στα Βαλκάνια. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες η Blackrock κατέληξε ότι τα προβληματικά δάνεια των 18 τραπεζών που αξιολόγησε ανέρχονται περίπου στα 25 δις ευρώ. Μέχρι τώρα τα ΧΠΙ έχουν προβεί σε προβλέψεις ύψους 15 δις ευρώ με προφανές συμπέρασμα ότι χρειάζεται να προβούν σε περαιτέρω προβλέψεις ύψους περίπου 10 δις ευρώ. Συμψηφιστικά θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα προ προβλέψεων έσοδα που θα παρουσιάσουν τα ΧΠΙ την περίοδο 2012-2014 . Τα ετήσια προ προβλέψεων έσοδα αναμένονται να κυμανθούν περίπου σε 3,0 δις
ευρώ[3]. Με βάση αυτό το πλαίσιο η ΤτΕ θα εκτιμήσει τα απαιτούμενα κεφάλαια για την κάλυψη των επισφαλών απαιτήσεων του ΧΣ.
4.
Η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών θα γίνει με τον ακόλουθο τρόπο. — – Θα ολοκληρωθεί η μελέτη για τα απαιτούμενα κεφάλαια για κάθε τράπεζα .
– Η ΤτΕ θα ζητήσει από την διοίκηση και τους μετόχους της τράπεζας να καλυφθεί το απαιτούμενο κεφαλαιακό έλλειμμα.
– Η συγκεκριμένη τράπεζα θα αξιολογήσει τα δεδομένα και θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι απαιτείται η συμμετοχή του ΤΧΣ.
Θα συγκληθεί στη συνέχεια ι έκτακτη γενική συνέλευση για να προτείνει στους μετόχους τουλάχιστον την ελάχιστη συμμετοχή δηλαδή να καλυφθεί το 10% των κεφαλαιακών αναγκών. Προηγουμένως η τράπεζα και το ΤΧΣ θα έχουν προσυμφωνήσει την τιμή της αύξησης κεφαλαίου με προεξόφληση. Σύμφωνα με όλες τις παραδοχές το ΤΧΣ επιδιώκει οι τιμές της αυξήσεως ΜΚ να είναι πολύ χαμηλότερες από τις τρέχουσες.
Αν δεν υπάρξει εμπλοκή στην αποτίμηση – αν υπάρξει διαφωνία μεταξύ τράπεζας και ΤΧΣ ανατίθεται στο υπουργείο Οικονομικών και με ανεξάρτητο ορκωτό ελεγκτή να αποφανθεί περί της δίκαιης αποτίμησης και αυτή θεωρείται δεσμευτική – προχωράει η αύξηση κεφαλαίου. Οι παλαιοί μέτοχοι μπορούν τα ασκήσουν το δικαίωμα για το 10,0%. Τα αδιάθετα δικαιώματα στην λήξη τους θα αγοραστούν από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Με τον τρόπο αυτό το ΤΧΣ θα λειτουργήσει ως εγγυητής ανάδοχος στην αύξηση κεφαλαίου, δίνοντας κίνητρα και στον παλαιό μέτοχο.
Οι τραπεζίτες προσπαθούν η συνολική ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών να μην πραγματοποιηθεί με κοινές με αναστολή ψήφου μετοχές αλλά με Contingent Convertible Bonds (CoCos)[4] ή συναφή υβριδικά χρηματοπιστωτικά προϊόντα. Ο Στόχος της κίνησης αυτής είναι o να μην λαμβάνονται υπόψη τα συγκεκριμένα υβριδικά προϊόντα , παρότι αποτελούν μέρος των ιδίων κεφαλαίων , στον υπολογισμό των κερδών ανά μετοχή (όπου στον αριθμητή τίθενται τα κέρδη και στον παρανομαστή το συνολικό μετοχικό κεφάλαιο) και συνεπώς αυτός ο τόσο σημαντικός δείκτης για την χρηματιστηριακή απεικόνιση του τραπεζικού ιδρύματος να παραμένει υψηλότερα από αυτό που είναι στην πραγματικότητα.
Θα συγκληθεί στη συνέχεια ι έκτακτη γενική συνέλευση για να προτείνει στους μετόχους τουλάχιστον την ελάχιστη συμμετοχή δηλαδή να καλυφθεί το 10% των κεφαλαιακών αναγκών. Προηγουμένως η τράπεζα και το ΤΧΣ θα έχουν προσυμφωνήσει την τιμή της αύξησης κεφαλαίου με προεξόφληση. Σύμφωνα με όλες τις παραδοχές το ΤΧΣ επιδιώκει οι τιμές της αυξήσεως ΜΚ να είναι πολύ χαμηλότερες από τις τρέχουσες.
Αν δεν υπάρξει εμπλοκή στην αποτίμηση – αν υπάρξει διαφωνία μεταξύ τράπεζας και ΤΧΣ ανατίθεται στο υπουργείο Οικονομικών και με ανεξάρτητο ορκωτό ελεγκτή να αποφανθεί περί της δίκαιης αποτίμησης και αυτή θεωρείται δεσμευτική – προχωράει η αύξηση κεφαλαίου. Οι παλαιοί μέτοχοι μπορούν τα ασκήσουν το δικαίωμα για το 10,0%. Τα αδιάθετα δικαιώματα στην λήξη τους θα αγοραστούν από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Με τον τρόπο αυτό το ΤΧΣ θα λειτουργήσει ως εγγυητής ανάδοχος στην αύξηση κεφαλαίου, δίνοντας κίνητρα και στον παλαιό μέτοχο.
Οι τραπεζίτες προσπαθούν η συνολική ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών να μην πραγματοποιηθεί με κοινές με αναστολή ψήφου μετοχές αλλά με Contingent Convertible Bonds (CoCos)[4] ή συναφή υβριδικά χρηματοπιστωτικά προϊόντα. Ο Στόχος της κίνησης αυτής είναι o να μην λαμβάνονται υπόψη τα συγκεκριμένα υβριδικά προϊόντα , παρότι αποτελούν μέρος των ιδίων κεφαλαίων , στον υπολογισμό των κερδών ανά μετοχή (όπου στον αριθμητή τίθενται τα κέρδη και στον παρανομαστή το συνολικό μετοχικό κεφάλαιο) και συνεπώς αυτός ο τόσο σημαντικός δείκτης για την χρηματιστηριακή απεικόνιση του τραπεζικού ιδρύματος να παραμένει υψηλότερα από αυτό που είναι στην πραγματικότητα.
ΚΩΣΤΑΣ ΜΕΛΑΣ 18.03.2012. Εφημερίδα Η ΕΠΟΧΗ .
[1] Σήμερα τα συνολικά ίδια κεφάλαια των 1ο ελληνικών και κυπριακών τραπεζών ανέρχονται σε 27.455 εκ ευρώ .Ανά τράπεζα : Εθνική 7950, Alfa 4650, Eurobank 4330, Πειραιώς 2700, Κύπρου 2700, Marfin 3770, ΑΤΕ 220, ΤΤ 550, Attica 415, Proton 220 εκ. ευρώ.
[2] Πρέπει να τονιστεί ότι οι τράπεζες έχουν εγγράψει ήδη ζημίες 6,1 δις ευρώ από τα ομόλογα στο πρώτο PSI.
[3] Η ΤτΕ θα λάβει υπόψη της τα επιχειρηματικά σχέδια των τραπεζών για την περίοδο 2012 — 2014 και συγκεκριμένα θα εκτιμήσει τα προ προβλέψεων έσοδα τους στο διάστημα 2012 με 2014.
[4] Τα «ενδεχομένως μετατρέψιμα ομόλογα» διαφέρουν από τα κανονικά μετατρέψιμα επειδή ενεργοποιείται η μετατροπή τους μόνο αν συμβεί κάποιο ενδεχόμενο γεγονός, πχ. Η τιμή της μετοχής της επιχείρησης υπερβεί μια συγκεκριμένη τιμή ή αν τα κέρδη της επιχείρησης υπερβούν κάποιο όριο. Έχουν το πλεονέκτημα στη λογιστική απεικόνιση να μην αποτελούν μέρος του ΜΚ της επιχείρησης με αποτέλεσμα το ΜΚ να παρουσιάζεται μικρότερο και άρα τα κέρδη ανά μετοχή υψηλότερα από αυτά που είναι στην πραγματικότητα .