Μετά την συμφωνία του νέου πακέτου βοήθειας προς την Ελλάδα στη σύνοδο των Υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης() , η οποία βασίστηκε σε ένα συγκεκριμένο οικονομικό σχεδιασμό που περιελάμβανε σειρά δράσεων και μέτρων και πριν ακόμα κοπάσουν οι ενθουσιώδεις λόγοι του παλλόμενου από εθνική χαρά για τη διάσωση της χώρας υπουργού των Οικονομικών, Ε. Βενιζέλου, ο ίδιος ο πρωτεργάτης της συμφωνίας υπουργός των οικονομικών της Γερμανίας Wolfgang Schäuble, σε δηλώσεις του αμφισβήτησε ευθέως την επιτυχία του προγράμματος υπογραμμίζοντας την αδυναμία επίτευξης των στόχων του και υποστήριξε την άποψη ότι πολύ σύντομα η Ελλάδα θα χρειαστεί νέο πακέτο βοήθειας ύψους περίπου 40-50 δις ευρώ. Στην ουσία υιοθέτησε το δεύτερο σενάριο που υπάρχει στη μελέτη του ΔΝΤ για την βιωσιμότητα του ελληνικού δημοσίου χρέους[1] .
Οι δηλώσεις αυτές περιέπλεξαν περισσότερο τα ζητήματα. Τούτο γιατί , τα πρόγραμμα θα δημιουργήσει περαιτέρω μεγάλη αύξηση του ανοίγματος των φορολογούμενων της ευρωζώνης προς την Ελλάδα, χωρίς να μειώσει το συνολικό δανειακό βάρος της Ελλάδας σχεδόν καθόλου[2]. Έτσι, η συμφωνία θα γίνει ένα ακόμη μεγάλο βήμα προς την «κοινωνικοποίηση» του ελληνικού χρέους σε άλλες οικονομίες της ευρωζώνης, ενώ θα μειώσει την έκθεση του ιδιωτικού τομέα σε τυχόν ελληνική χρεοκοπία. Από εδώ και πέρα, το βάρος του ελληνικού χρέους θα αναλάβουν ή οι Έλληνες φορολογούμενοι ή οι φορολογούμενοι ευρωζώνης και ΔΝΤ, αναλόγως με το αν θα συμβεί χρεοκοπία στο μέλλον.
Επομένως γιατί ο γερμανός υπουργός των οικονομικών υιοθετεί ένα πρόγραμμα για το οποίο δηλώνει ότι θα αποτύχει και θα χρειαστεί πρόσθετη βοήθεια στο προσεχές μέλλον ενώ παράλληλα κοινωνικοποιεί το ελληνικό χρέος σε άλλες οικονομίες της ευρωζώνης; Γιατί επιλέγει την περαιτέρω έκθεση των φορολογουμένων πολιτών των χωρών της ευρωζώνης ,εκτός της Ελλάδος, σε ένα κίνδυνο που προεξοφλεί ότι θα μετατραπεί σε σίγουρη ζημιά;
Πριν απαντήσουμε στο συγκεκριμένο ερώτημα που θέσαμε θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Wolfgang Schäuble έχει δίκιο στις εκτιμήσεις του . Άλλωστε δεν είναι ο μόνος . Πλήθος αναλυτών συμφωνούν μαζί του πιθανόν για διαφορετικούς λόγους ο καθένας αλλά αυτό λίγη σημασία έχει. Στη παραπάνω άποψη συμφωνούμε άλλωστε και εμείς[3].
Τώρα σχετικά με το κύριο ερώτημα που έχει τεθεί, θεωρούμε ότι αυτό που επιχειρείται από την Γερμανική Κυβέρνηση είναι η δημιουργία ενός «τείχους προστασίας» των υπολοίπων χωρών, τραπεζών κτλ από μια μόλυνση που μπορεί να προέλθει από την ελληνική κρίση χρέους. Η απομόνωση αυτή παραλλήλως και ουσιαστικά «επιχειρεί να αποκλείσει μια άτακτη χρεοκοπία» που θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα στον χώρο της ευρωζώνης αλλά και στο ευρώ και βεβαίως μιαν έξοδο από το ευρώ που επίσης δημιουργεί εκ των ων ουκ άνευ προβλήματα σε ένα νόμισμα που έχει σχεδιαστεί με τρόπο αμετάκλητο για όσους εισέρχονται. Δεν είναι τυχαίες οι δηλώσεις του Γερμανού Υπουργού Εσωτερικών ότι χρειάζεται να βρούμε ένα τρόπο ώστε να καταστεί δυνατή η έξοδος από το ευρώ και επίσης ότι θα πρέπει να δώσουμε ορισμένα πράγματα στην Ελλάδα ώστε να μην μπορεί να αρνηθεί την εθελοντική της έξοδο από το ενιαίο νόμισμα.
Συνεπώς δεν επιτρέπεται στην Ελλάδα να χρεοκοπήσει τυπικά , για τουλάχιστον ένδεκα έτη δεν θα χρειαστεί να καταβάλλει χρεολύσια λόγω της ανταλλαγής των ομολόγων, επομένως δεν υπάρχει θέμα προσφυγής στις χρηματοπιστωτικές αγορές, απλά θα υποστεί μια βίαιη δημοσιονομική προσαρμογή μέσω μιας δραστικής και άκαμπτης εσωτερικής υποτίμησης της τάξεως 40-50% ή όσο χρειαστεί, που θα περικόψει οριζόντια μισθούς και συντάξεις, θα περιορίσει δραστικά τις αμοιβές του κεφαλαίου , θα απαξιώσει τα στοιχεία του ενεργητικού καθώς και όλη την ακίνητη ιδιωτική περιουσία, έτσι ώστε η οικονομία να προσγειωθεί ανώμαλα σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο ισορροπίας[4] και να μπορεί να λειτουργεί μόνο με όσα μπορεί να παράγει αφού προηγουμένως ένα σημαντικό τμήμα του παραγομένου εισοδήματος θα συνεχίζει να οδηγείται εκτός εισοδηματικού κυκλώματος προς πληρωμή τόκων.
Η ελληνική οικονομία θα πρέπει να ξεκινήσει πάλι από την αρχή. Να τα ξαναδεί όλα όπως την δεκαετία του 1950 – 1960. Μάλιστα να τα ξαναδεί όλα σε ένα διεθνές περιβάλλον που είναι κάθε άλλο παρά ευνοϊκό. Η επενδυτική βοήθεια με τον τρόπο που την αντιλαμβάνονται οι γερμανοί ,φαίνεται να προϋποθέτει το άγγιγμα του πάτου , μόνο που κανένας δεν γνωρίζει σε ποιο σημείο βρίσκεται ο πάτος.
Το σενάριο αυτό που κατά την άποψή μου αντανακλά τη σκέψη των γερμανών , μία σκέψη που δεν άλλαξε από την ημέρα που δημιουργήθηκε ο μηχανισμός στήριξης[5], παρουσιάζει δύο μεγάλες αδυναμίες:
-πρώτον μια πιθανή απρόβλεπτη αντίδραση μιας ελληνικής κυβέρνησης
– την κατάσταση των άλλων χωρών που βρίσκονται στο μηχανισμό διάσωσης , ειδικά την Πορτογαλία, αλλά και την Ισπανία και την Ιταλία παρότι η ΕΚΤ με τις ενέργειές της επιχειρεί να βοηθήσει , και
– την πολύ άσχημη οικονομική κατάσταση που επικρατεί στο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα.
ΚΏΣΤΑΣ ΜΕΛΑΣ 27.02.2012 , SKY.TV / ΤΩΡΑ/ 27.02.2012.
[2] Σύμφωνα με την συγκεκριμένη έκθεση το συνολικό δημόσιο χρέος της Ελλάδος θα κυμανθεί ως ακολούθως (% του ΑΕΠ): 2011:164, 2012:163, 2013:168, 2014: 166, 2015: 160, 2016:154, 2017:147, 2018:141, 2019:135, 2020:129, 2030: 100.
[3] Δες, Κ. Μελάς, Η αποτυχία των μακροοικονομικών στόχων του Μνημονίου Β’ πρέπει να θεωρείται σχεδόν βέβαιη. Εφημερίδα ΕΠΟΧΗ 26. 02.2012.
[4] Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι είναι δύσκολο να προσδιορισθεί ποιο θα είναι αυτό το επίπεδο σε μια οικονομία όπως η ελληνική.
[5] Δες: Κ. Μελάς – Ν. Μπινιάρης, Δημόσιο χρέος: αθέτηση πληρωμών, αναδιάρθρωση ή τι άλλο,Monthlyreview.gr 2010/12/07