η επίσημη διακρατική συμφωνία για την κατασκευή και εκμετάλλευση του αγωγού
ρωσικού φυσικού αερίου South Stream.
ελληνικό έδαφος από το βουλγαρικό λιμάνι του Μπουργκάς, θα έχει τη δυνατότητα
μεταφοράς 10 δισ. κυβικών μέτρων αερίου τον χρόνο, με εκμετάλλευση κατά 50% από
τις εταιρείες Gazprom και ΔΕΣΦΑ. Η μελέτη σκοπιμότητας, που θα πρέπει
απαραιτήτως να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο μέσα σε 24, μήνες θα κρίνει τη
μελλοντική πορεία του αγωγού επί του ελληνικού εδάφους προς Ιταλία, είτε και
προς τις βόρειες γειτονικές χώρες της Ελλάδας (π.χ. Αλβανία, ΠΓΔΜ).
Ο ρωσικός αγωγός South Stream σχεδιάζεται έτσι, ώστε από το λιμάνι του Μπουργκάς
να περάσει στη Σερβία και από εκεί στην Ουγγαρία και από εκεί και στην Ιταλία. Η
εμβάθυνση της ενεργειακής συνεργασίας με τη Ρωσία αποφέρει συγκεκριμένα οφέλη
στην Ελλάδα χωρίς να πλήττει τις παραδοσιακές εταιρικές και συμμαχικές σχέσεις
με την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ. Η Αθήνα όχι μόνο δικαιούται, αλλά οφείλει να επιδιώξει
τη μεταφορά πηγών ενέργειας, απ’ όπου και αν προέρχονται αυτές, μέσα από το
ελληνικό έδαφος.. Η κατασκευή τμήματος του αγωγού στην ελληνική επικράτεια θα
δημιουργήσει χιλιάδες θέσεις εργασίας, ενώ η Ελλάδα θα εισπράττει τέλη
διέλευσης. Επιθυμία της Ελλάδας, όπως και της Ε.Ε., είναι η διαφοροποίηση πηγών
ενέργειας για ευνόητους οικονομικούς αλλά και πολιτικούς λόγους. Όμως, οι
ανάγκες είναι τεράστιες και αναπόφευκτα οδηγούν στην εξάρτηση από τη Ρωσία, η
οποία διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο.
Η συμφωνία προβλέπει την ίδρυση ανώνυμης
εταιρείας για την κατασκευή και την εκμετάλλευση του νέου αγωγού South Stream για τη
διαμετακόμιση φυσικού αερίου μέσω της χώρας μας. Η εταιρεία, στην οποία θα
συμμετέχουν με ισόποσα ποσοστά 50% – 50% η Gazprom και η ΔΕΣΦΑ, θα έχει ως στόχους το σχεδιασμό, την χρηματοδότηση και την
κατασκευή του έργου. Το έργο προβλέπει την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού από τη
ρωσική ακτή της Μαύρης Θάλασσας στην περιοχή Μπερεγκόβαγια στη βουλγαρική ακτή,
στη Βάρνα, με διαδρομή 900 χιλιομέτρων και σε θαλάσσια βάθη έως και 2.000
μέτρα. Στο υπέργειο τμήμα του ο αγωγός θα ακολουθήσει δύο εναλλακτικές
κατευθύνσεις. Μία με κατεύθυνση βορειοδυτική μέσω Σερβίας και Ουγγαρίας, από
όπου θα συνδεθεί με τους υφιστάμενους αγωγούς που μεταφέρουν φυσικό αέριο. Η
άλλη κατεύθυνση θα είναι μέσω Ελλάδος και Αλβανίας, προκειμένου να καταλήξει
υποβρύχια στην Ιταλία για να συνδεθεί απ’ ευθείας με το ιταλικό δίκτυο. Η
ρωσική κυβέρνηση έχει υπογράψει συμφωνίες με Βουλγαρία, Ιταλία και Σερβία για
τους υπόλοιπους κλάδους του αγωγού.
Ταυτόχρονα, μέσω της ενεργειακής
συνεργασίας, η Αθήνα επιδιώκει να εξασφαλίσει στήριξη σε μείζονα ζητήματα που
την απασχολούν, όπως είναι άμεσα το Σκοπιανό και μεσοπρόθεσμα το Κυπριακό, από
ένα σημαντικό παράγοντα της διεθνούς διπλωματικής σκακιέρας και μόνιμο μέλος
του Σ.Α. Από την πλευρά της η Μόσχα προωθεί τα δικά της συμφέροντα, όπως αυτά
εκφράζονται με την ενεργειακή και κατ’ επέκτασιν πολιτική και οικονομική
διείσδυση στα Βαλκάνια, αλλά και την αύξηση των πωλήσεων ρωσικών όπλων προς την
Ελλάδα. Η ενεργειακή πολιτική της Μόσχας φαίνεται να αποτελεί εναλλακτική
διέξοδο στη δεινή γεωπολιτική θέση στην οποία έχει περιέλθει μετά τις
αλλεπάλληλες διευρύνσεις του ΝΑΤΟ προς στις χώρες της πρώην αυτοκρατορίας της.
Οι ΗΠΑ, δεν έχουν κρύψει την αντίθεσή
τους στη σύσφιγξη της ελληνορωσικής ενεργειακής σχέσης. Ο αναπληρωτής βοηθός
υπουργός Εξωτερικών Ματ Μπράιζα μίλησε πρόσφατα για «επικίνδυνη εξάρτηση» όταν
μια χώρα λαμβάνει το 80% του φυσικού της αερίου από την Γκάζπρομ. Η Ουάσιγκτον
προωθεί τον ανταγωνιστικό αγωγό Nabucco ο οποίος, εάν υλοποιηθεί, θα τροφοδοτεί την
Ευρώπη με αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενιστάν και το Καζακστάν. Ο
αμερικανικός προβληματισμός είναι διακομματικός και μάλιστα οι δημοκρατικοί
φαίνεται να διάκεινται περισσότερο εχθρικά
στο νέο διεθνή ρόλο που προσπαθεί να δώσει στη Ρωσία ο Πούτιν. Θα πρέπει
να σημειωθεί ότι ο βασικός σύμβουλος του
Μπάρακ Ομπάμα είναι ο κατ’ εξοχήν θιασώτης της πλήρους απομόνωσης της Ρωσίας , Zbigniew Brezezinski.
Η τροφοδοσία της ελληνικής αγοράς από το
Αζερμπαϊτζάν μέσω Τουρκίας (αγωγός Τουρκίας-Ελλάδας-Ιταλίας), που έχει την
υποστήριξη των ΗΠΑ, προχωρά , όμως, η Αθήνα δεν μπορεί να αγνοήσει δύο
σημαντικές παραμέτρους που αφορούν τον συγκεκριμένο αγωγό και προκαλούν εύλογη
ανησυχία .
Πρώτον, οι τελευταίες γεωλογικές
ενδείξεις θέτουν υπό αμφισβήτηση την αποθεματική επάρκεια του Αζερμπαϊτζάν και
κατ’ επέκτασιν τη δυνατότητα κάλυψης των ελληνικών ενεργειακών αναγκών.
Δεύτερον, κανένας λογικός μελετητής δεν μπορεί
να αγνοήσει ότι με αυτό τον τρόπο η ελληνική αγορά καθίσταται όμηρος των
τουρκικών θελήσεων και επιθυμιών.